كوردایەتی یان خەباتی ئیدئۆلۆژی؟!

0
1360

عه‌لی به‌هرامی

كوردستانی رۆژهەڵات لە ئیدۆلۆژی، دین و مەزهەب، چین و تووێژی جیاجیا پێكهاتووە. ئەم پێكهاتانەش هەر لە كۆنەوە بەبێ كێشە و بەریەككەوتنێكی ئەوتۆ و بەشێوەی ئاشتیانە توانیویانە پێكەوە بژین. هەموو ئەم پێكهاتە فكریانە هاوكات خاوەن پرسێكی هاوبەش بوون، كە ئەویش پرسی خاك داگیركراوی و ژێردەستەیی نەتەوەیی بووە.
لەپێناو چارەسەری پرسە نەتەوەییەكەیان لە باكوور بۆ باشووری كوردستانی ئێران خەبات و راپەرین دژ بە رژیمە داگیركەرەكان هاتۆتەئاراوەو لەو خەباتەدا لە بەشێك یان چەند بەشی پێكهاتەی ئەو ناوچانە چەخماخەی راپەرین لێدراوە، خەڵك بۆ رزگاری نەتەوەكەیان خەباتیان كردوەو هەندێ قۆناغیش خەباتێكی سەرتاسەری لە كوردستاندا هاتۆتە ئاراوە كە پانتاییەكی زۆری كوردستانی ئێرانی لەخۆ گرتووە.
ئەوەی جێی تێڕامان و پرسیارە ئەوەیە كە بۆچی خەباتی نەتەوەیی لە كوردستاندا نەیتوانیوە یەكگرتوو بێ و تا ئێستا بە ئەنجامێك نەگەیشتووە؟ ئەوەی روونە ئامانجی رزگاری و وەدیهاتنی مافە نەتەوەییەكانی كورد لە كۆی شۆرش و راپەرینەكانی رابردووی نەتەوەی كورددا ئامانجی سەرەكی بووە، بەڵام گرفتێك و بەربەستێك ئەوە بوە كە هەر پێكهاتەیەك، لە راونگە فكری و دینی و مەزهەبیەكەی خۆیەوە سەیری بابەت و پرسە نەتەوەییەكەی كردوەو بۆی تێكۆشاوە. بۆ وێنە خاوەن باوەرێكی ئیسلامی لە روانگەی خۆیەوە سەیری پرسە نەتەوەییەكەی كردووە. یان كمونیستێكی كورد لە سۆنگەی فكرەكەی خۆیەوە هەنگاوی ناوە. ئەو جۆرە خوێندنەوانە هۆیەك بوون بۆ دابەش بوونی تواناو هێزی خەباتكارەكانی كوردستان و لەگەڵ ئەوەی هەموو ئەو پێكهاتە و رەوتانە باسیان لە پرسە نەتەوەییەكە كردووە، بەڵام بابەتە فكری و دینی و مەزهەبیەكان ئەگەر بۆ قۆناغێكیش بووبێ تووشی بەریەككەوتن و شەر و كێشە بوون و رێگەی لە دروستبوونی خەت و هێڵێكی پانی نەتەوەیی گرتووە و ئەوەش زۆرجار هەلەكانی لە كیس داوە.
بۆ سەلماندنی ئەو راستیە، خەباتی 40 ساڵی بزوتنەوەی كوردستان باشترین بەڵگە و فاكتە. خەباتێك لە نێو جەرگەی كۆمەڵگەوە هەڵدەقوڵێ بەڵام زاڵكردن و تێكەڵكردنی بابەتە فكری و ئیدۆلۆژیەكان لەبەر یەكی هەڵدەتەكێنێ و خەڵكی تامەزرۆی رزگاری و سەربەستی ی كوردستانیش تووش جۆرێك لە بێ متمانەیی و دوورەپەرێزی دەكا.
ئەوە هاوكات بوو لەگەڵ ئەوەی رژیمی دەسەڵاتداری تاران كە بە ناوی دین و مەزهەبی دواكەوتوو، جڵەوی دەسەڵاتی گرتبووە دەست و هەوڵی دەدا بە كەڵك وەرگرتن لە بابەتە دینی و مەزهەبیەكان بەشێكی بەرچاو لە خەڵكی كوردستان بۆ لای خۆی راكێشێ یان لانیكەم لە راست بزوتنەوەی رزگاریخوازی و ئازادیخوازی كوردستان شوبهە و گومانیان لا دروست بكات.
لەلایەكی دیكەوە لەدوای روخانی رژیمی سەدام حوسێن لە عێراق و سەلماندنی مافە نەتەوەییەكانی كورد لە دەستووریی هەمیشە عێراق و ئیعتراف بە قەوارەی هەرێمی كوردستان هەستی نەتەوەیی لە كوردستانی ئێران لە هەر قۆناغێكی دیكە زیاتر پەرەی سەند و بابەتە فكری و ئیدۆلۆژیەكان خرانە پەراوێزەوە یان لانی كەم ئەو رەنگ و بۆنەی رابردووی نەمابوو. لەو سۆنگەوەو بە هەست كردن بە واقعیاتی كۆمەڵگە و ویستی بنەڕەتی نەتەوەی كورد و خوێندنەوە بۆ زەروورەتەكانی بزوتنەوەی كوردستان و رێگەكانی زووتر بە ئەنجام و ئاكام گەیشتنی خەباتی نەتەوەیی كورد، سازمانی خەباتی كوردستانی ئێران لە كۆنگرەی سێهەمی خۆیدا، پێداچوونەوەی بەسەركۆی خەت و بەرنامەكانی خۆیدا كرد و پێناسەی نەتەوەیی و نیشتمانی و وەك فكر و ئیدۆلۆژی لەسەر ئەساسی باوەرمەند بوون بە بنەماكانی ئازادی و دیموكراسی بریاری درێژەپێدانی خەبات و شۆرشی لە كوردستاندا پەسەند كرد.
بەڵام بۆچی وەك هێزێكی نەتەوەیی و نیشتمانی؟ سازمانی خەبات پێی وایە دەكرێ لەسەر خەت و رێبازی نەتەوەیی و نیشتمانی تێكڕای پێكهاتە فكری و دینی و مەزهەبی و غەیرەمەزهەبیەكان لە پێناو پرسە نەتەوەییەكە رێك بخرێن و گرینگی دان بە دین، مەزهەب، پێكهاتە و ناوچەیەكی تایبەت و كۆی پێكهاتە و ناوچەكان لە راستای پرسە نەتەوەیی و نیشتمانیەكان لە یەك ریز و سەنگەردا سازماندەیی بكرێن. هاوكات هەموو دانیشتوانی ئەو نیشتمانەی ئێمە بۆ رزگاربوونی تێدەكۆشین، وەك یەك خاوەن ماف بن و لە قانوون و یاسا و رێساكاندا هیچ جیاكاریەك نەكرێ لە راست دانیشتوانی كوردستان.
بەپێچەوانەی هێز و لایەنەكانی دیكەی كوردستان كە هەوڵ بۆ گۆرینی كەلتووری كۆمەڵگەی كوردستان دەدەن، سازمانی خەبات پێی وایە ئەركی ئێمە دروست كردنی فەرهەنگ و كەلتووری یەكتر قەبووڵ كردنە لە نێوان پێكهاتە و چین و تووێژە جیاجیاكاندا. هەموو پێكهاتەكانی كوردستان بە مەزهەبی و غەیرە مەزهەبی بەجێی دژایەتی یەكتر كردن و گرژی، بە بێ‌ ئەوەی بێرێزی بەرامبەر بیر و بۆچوون و فكر و ئیدۆلۆژی یەكتر بكەن، پێكەوە بۆ سەقامگیری و دابین كردنی ژیانی ئاشتیانە تێبكۆشن.
ئەم هەنگاوە دەتوانێ‌ لە چەند بارەوە خزمەت بە بزوتنەوەی شۆرشگێڕانەی كوردستان بكات. یەكەم ئەوەی كە ئەو ئەزمون و تەجروبە تاڵانەی رابردوو دووبارە نەكرێنەوە، بەجێی بەر یەككەوتن و كێشە ناوخۆییەكان، وزەو پوتانسیەلی هەموو چین و تووێژ و پێكهاتەكان یەك بخرێن لە راستای بەهێزكردن و بردنەپێشی پرسە نەتەوەی و نیشتمانیەكان. هەروەها بە پێچەوانەی رابردوو لە قازانج و مەسڵەحەتە نەتەوەیی و نیشتمانیەكانەوە سەیری بابەتە فكری و ئیدۆلۆژیەكان بكرێ.
ئەو ئیدۆلۆژیە نەتەوەیی و نیشتمانیەی سازمانی خەبات بۆ خۆی دیاری كردووە، هەموو سنووری شار و ناوچەیەكی بڕیوەو بە پانتایی و بەرینی خاكی كوردستانە، هەربۆیە ئەركی ئێمە لە ئێستادا قورسترە لە هەر قۆناغێكی دیكەی خەبات كردنەكەمان، چوونكە بیری نەتەوەیی و نیشتمانی وەكوو ئانتی و دژێكە بۆ هەموو ئەو بیر و هزرە نامۆیانەی كۆمەڵگەی كوردستانی تووشی بزركاندن و دابەشكاری و دوورخستنەوە لە ئەسڵی ئەرك و وەزیفەكانی خۆیان كرد.
لەسەر هەموو تاكێكی نەتەوەیی و نیشتمان خۆشەویست و ئازادیخوازە، لە سەرخستن و بە ئەنجام گەیاندنی فكری نەتەوەیی و نیشتمانیدا بەو جۆرەی ئیمكان و توانای هەیە و بۆی دەكرێ هاوكار و پشتیوانی سازمانی خەباتی كوردستانی ئێران بێ بۆ ئەوەی پرسە هابەشەكە كە پرسی نەتەوەییە لە ئێران زووتر بە ئەنجام بگات و لە پاراستن و بردنەپێشی دا هەموان هەست بە بەرپرسایەتی بكەن.

سه‌رنج و كۆمێنت

كۆمێنت

Leave a Reply

ئەم ماڵپەڕە لە ئەکیسمێت بۆ کەمکردنەوەی هەرزە واڵە و سپام سوود دەگڕێ. فێربە چۆن زانیاری بۆچونەکانت ڕێکدەخرێت.