تایبەت بە رۆژی کورد
بڕیار وایە لە حەوتی ڕەشەممەی ئەمساڵدا هەڵبژاردنەکانی مەجلیسی شووڕای ئیسلامی و مەجلیسی خوبرەگان لە ئێران بەڕێوە بچێ، بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی لە ڕاگەیەندنەکاندا هەمووو هەوڵێک دەدەن خەڵک بۆ سەر سندووقەکانی دەنگدان ڕابکێشن و سیمایەکی دیموکراتیک بە هەڵبژاردنەکانی ئەمساڵ ببەخشن، بەشی زۆری حیزب و لایەنە سیاسییەکانی خۆرهەڵاتی کوردستان بایکۆتی هەڵبژاردنەکانیان کردووە و داوایان لە خەڵک کردووە بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا نەکەن. رۆژی کورد بە پێویستی زانینی لە تەوەرێک دا پرسی بەشداریکردن و بەشداری نەکردن لە هەڵبژاردنەکاندا لەگەڵ نووسەر و رووناکبیران و هونەرمەندانی خۆرهەڵات بخاتە بەر باس.
لە بەشی هەژدەیەمی ئەو تەوەرە دا بابەشێخ ناسری، چالاکی سیاسی بەم شێوەیە ڕای خۆی دەردەبڕێ:
“مەرجەکانی دیموکراسی لە کۆمەڵگەدا زۆرن و جیگیر بونی دیموکراسی پرۆسەیەکی دوور و دریژە کە بەئاسانی و بە ئالۆگوڕ لە دەسەڵات یان بە گۆڕینی قانون و یاسای بنەرەتی لە وڵاتی یان کۆمەڵگەیدا بە دی نایە، مەگەر مەرجەکانی دیموکراسی کە پەیوەندی بە زۆر خاڵی ئەساسی و فاکتەرەوە هەیە جیگیر و سەقامگیر بێت . لەوانە سەقامگیر بوونی کولتووری دیموکراسی لە نیو خەلک و یاسای بنەڕەتی کە لەوەدا مافەکانی بنەڕەتی تاک و کۆمەل لە باری سیاسی و ئائینی و نەتەوەیی و ئابووری و رەگەزییەوە پارێزراو بێت. سیستەمی حکومەتی یان دەسەڵات بە پێی ئیستانداردەکانی نیو نەتەوەیی سیستمێکی دیموکراتیک و هەڵبژاردەی خەڵک بێت . ئازادی و مافی تاکەکان پارێزراو بێت و مافی بەرابەری ژن و مێرد پارێزراو بێت. ئەوانەی ئاماژەم پێکرد چەن خاڵیکی سەرەکین کە بە لە بەرچاو نەگرتن یان پێشێلکردنی هەر کام لەو خاڵانە پروسەی دیموکراسی فەشەل ویان ناتەواوە.
ئێران وڵاتیکی فرە نەتەوە و فرە مەزهەبییە . لە نەتەوەکانی ئازەری (کە بوونەتە تورک ) و فارس و کورد (لور کە بە کورد دەژمێردرێن) و بەلووچ و عەرەب و تورکمەن و گیلەک و مازەندەرانی و لە باری بیرو باوەڕەوە مۆسلمانی شیعە و سۆنی . یاری ( ئەهلی حەق ،کاکەئی ،زەردشتی ،مەلەکە تاوسی ،عەلیاللهی ….) و جولەکە (موسائی ) و مەسیحی و بەهائی ،دابەش بوون .
دەسەڵاتی ئێران لە باری نەتەوەییەوە ها بەدەس فارسەوە کە بیست لە سەدی حەشیمەتی ئێران پێکدێنن و لە باری ئائینییەوە بە پێی یاسای بنەڕەتی شیعەی دوازدە ئیمامیە کە ٦٠ لە سەدی دانیشتوانی ئێران دە گریتەوە و نەتەوەکانی غەیری فارس کوردیشی لە سەر بێت بیبەشن.
نەتەوەی کورد کە بە پی ئاماریکی غەیرە رەسمی ١٥ لە سەدی حەشیمەتی ئێران پێکدێنن و لە چوار ئوستانی لۆرستان .ئیلام .کرماشان .کوردستان .و ئازەربایجانی رۆژئاوا و خۆراسان دا نیشتەجێن و و لەباری بیرو باوەری ئائینییەوە دابەش بوون بە سەر -بە پێی زورۆ کەمی- سۆنی و شیعە و یاری دا .سۆنییەکان لە پارێزگاکانی ئازەر بایجانی روژئاوا و کوردستان و بەشیک لە کرماشاندا(پاوە .نەوسود. جۆانڕو .سەلاسی باوەجانی.رەوانسەر و چەن گەڕەگیک لە شاری کرماشان وەک جەوانشیر .عەلافخان. فەیزئاو.دەولەت ئاو .و بازار. و شیعە کان دانیشتووی لە ئوستانی کوردستان شارەکانی بیجار و قروە .و ئوستانی کرماشان و ئیلام و لۆرستان و خوراسان. و یارییەکان دانیشتووی ئوستانی کرماشان وەک شارەکانی کرند ،شاه ئاباد (ئیسلام ئاوا)، هەرسین ،گیلان غەرب و شاری کرماشان.و بەشیکی کەمیان لە ساین قەڵا (بە زاخۆرانی و مووسلانی بەناوبانگن وئیزەدین) بەهائی کە لە کامیاران و قۆروە نیشتەجین.
بەپی قانونی بنەڕەتی ئێران نیوەی لە کۆمەڵگە کە ژنان پیکی دێنن نیوەی پیاوانن و (بو شایەتی و میرات و زەواج) و مافی پاڵێوراو بوونیان بۆ پلەکانی بەرزی دەسەڵات نییە کە وابوو بێ ماف کراون دیارە ئەوە هەموو ژنانی ئێرانی دەگریتەوە کوردیشی لە سەر بێت. سۆنی مافی پاڵێوراوی بۆ پلە بەزەکانی حکومەتی نییە و یارییە کان و بەهائییەکان لە هەموو مافێک بێبەشن. شیعە کانیش دابەش بوون بە سەر دووبەشی خۆدی و غەیرە خۆدیدا و لە نێو خۆدییەکانیشدا هەر دووبەشن؛ ئوسولگرا و ئیسلاحتەلەب کە بێبەشن. پاڵێوراوەکان پاڵێوراوی دەسەڵاتن و هەڵبژاردە و دیاریکراوی حاکم و هیچ بژاردەیەکیتر بەدی ناکری .کە وابوو هەڵبژاردن و دەنگدان بێ مانا و بێ سوودە و بەشداری کردنی دەنگدان بە بێ عەدالەتی و تائیدی ئەو حوکمە جۆرم و جینایەت و ئیعدام و تەبعیز و شەرعییەت دانە بەدەسەڵاتی حاکم کە هەموو مافیکی پیشێل کردووە.
