لهنووسینی؛ ئاریتما موحهممهدی
ههموو لایهنهكانی كوردستانیی و به تاییبهت خهڵكی تێكۆشهری كوردستان و بگره وڵاتانی دهرهكیش لهوه ئاگادارن كه ههرێمی باشووری كوردستان به قۆناغێكی مهترسیدار چ له ئاستی نێوخۆ و چه له ئاستی سیاسهتیی نێودهوڵهتیی و دهرهكیدا تێپهڕ دهبێت. لهلایهك ئهم ههرێمه بچووكه سهدان كیلۆمتر سنووری لهگهڵ بههێزترین هێزی تیرۆریستیی جیهان ههیه و ڕۆژانه هێزهكانی پێشمهرگهی كوردستان لهگهڵ ئهو هێزهدا شهڕ دهكهن و ڕێ له پێشڕهوییهكانی ئهو گرووپه تیرۆرستییه دهگرن و لهلایهكی دیكهش ههرێمی كوردستان لهلایهن نهیارانییهوه گهمارۆ دراوه و چاویان به پێشكهوتنی ئهم ههرێمهی كورددا نایهت. لهلایهكیتریش نهتهوهی كورد لهو بهشهی كوردستان لهلایهن دهسهڵاتی ناوهندییهوه گهمارۆی ئابووریی خراوهتهسهر، ههرچهند بهشێك لهو كێشانهش دهكهوێته ئهستۆی دهسهڵاتی سیاسیی ههرێم كه لهههمبهر دهسهڵاتی ناوهند یهكگرتوو و یهكههڵوێست نهبوونه و بهردهوام تووشی ههڵهی سیاسیی بوونه. لهگهڵ ههموو ئهو كێشانهشدا كهچی هێزهكانی سیاسیی ههرێم و دهسهڵاتی حیزبیی و سیاسیی ئهو بهشهی كوردستان ههست به گرینگیی و باییخی ئهم قۆناغه ناكهن كه نهتهوهی له ڕۆژههڵاتی نێوهڕاست پێیدا تێپهڕ دهبێ. بهگشتیی هێزهكانی سیاسیی ههرێم بۆ ماوهی پتر له بیست و پێنج ساڵه باس له هێنانهئارای پڕۆسهی دیموكراتیی دهكهن و دهڵێن كه ههمیشه ڕێز له ویستی گهل دهگرن و ههست به دۆخ و ههلوومهرجهكانی تاییبهت به دۆخی سیاسیی كورد لهههموو بهشهكانی كوردستانی داگیركراو دهكهن، بهڵام كه دێتهسهر ئهوهكه ههنگاوی ئهرێنی ههڵبگرن، ههركامه و به چهشنێ له چهشنهكان دهبنه ڕێگر لهسهر ڕێی یهكێتی نهتهوهیی و بهربهست لهبهردهم پێكهوهسازان ساز دهكهن. هندێك لهو هێزانه ههست بهوه ناكهن كه حوكوومهت و دهسهڵات و خزمهت بهگهل به یاریكردن به پێگهی سیاسیی هێزهكانی دیكه ناكرێت و دهبێ ههموو لایهنهكان لهسهر یهكێتی نهتهوهیی كۆكبن و ڕێگر و بهربهستهكانی بهردهم پێشكهوتن و پێكهوهسازان نهبێت هۆی ئهوهكه دۆخی سیاسیی ههرێم بهرهو ئاڵۆزی بڕوات، گهر دۆخهكه بهرهو ئاڵۆزی ڕۆیشت ئیتر ئهوهی كه زیانی پێ دهگات گهل و دهسهڵاتی ههرێم و قورسایی سیاسیی كورد له ڕۆژههڵاتی نێوهڕاسته. نابێ قهد ئهم خاڵه لهبیر بكرێ كه ئهگهر پێكهوهسازان نههاتهدی كێ زهرهرمهندی یهكهم دهبێ! ئایا داعش یان توركیه، ئێران یانخود دهسهڵاتی ناوهند له بهغدا زیانی پێ دهگات!
دهسهڵاتی سیاسیی باشووری كوردستان و بهگشتیی حیزبهكانی ئهو بهشهی كوردستان ئهو كاتانهش كه لهگهڵ حوكوومهتی ناوهند و داگیركهرانی كوردستان كێشهیان نییه، خۆیان لهنێو خۆیاندا لهبهردهم پێشكهوتنهكانی ههرێم و دهستكهوتی سیاسیی له ئاستیی كۆمهڵگای نێودهوڵهتیی دهبنه بهربهست و ڕێگر، ئهمه خوێندنهوهی من بۆ دۆخی كۆمهڵناسییانهی ههرێمی كوردستانه. حوكوومهت و دهسهڵاتی سیاسیی نهتهوهیهك كه نهتهوهكانی داگیركهری بهشێك له نهتهوهكهی بۆ ئاشتهوای نیشتمانیی نێوان لایهنهكانی سیاسیی سهردانی تاییبهت ڕێكبخهن و داوا له سیاسییهكانی ههرێم بكهن كه لهگهڵ یهك پێك بێن و كێشهكانیان وهلا بنێن. دهبێ ئهو لایهنانه چۆن بهرژهوهندی ڕژیمی ئێرانیان پاراست بێ! قاسم سلێمانی نوێنهری ڕێبهری ڕژیمی ئێران كه ڕۆژانه لاوهكانی كورد له ڕۆژههڵاتی كوردستان لهدار دهدات داوا له سیاسییهكانی ههرێم دهكات كه بگهنه ڕێكهوتن و هیچ كهس و كهسایهتییهكیش ئهمه ڕهخنه ناكات و به ڕووداوێكی ئاسایی ئهژماری دهكهن، كهچی كوڕی پێشهوا قازی موحهممهد سهرۆككۆماری كوردستان ههنگاوێكی نهتهوهیی و ئهرێنیی ههڵدهگرێت و لهو تهمهنهدا بڕیار دهدات كه تاكوو لایهنهكانی سیاسیی ههرێم دهگهنه ڕێكهوتن مان بگرێت، كهچی دهیان كهس و كهسایهتیی سیاسیی و كۆمهڵایهتیی لهو ههرێمهدا هێرشی ناڕهوا دهكهنهسهر بهڕێزیان. ئهو كهسانهی كه ههست به ناسكیی ئهو دۆخه ناكهن كه وای له بهڕێز كوڕی پێشهوا قازی كردووه كه لهبهر تێگهییشتنی سیاسیی و نهتهوهیی قووڵ ههنگاوێكی لهو چهشنه بهاوێژێ، ههر ئهو كهسانهن كه داهاتووی ئهو نهتهوه بهرهو تاریكیی و لێڵیی پاڵ پێوه دهنێن. بهڕێز عهلی قازی وهك ئهركێكی نهتهوهیی ههستاوه و داوای لهلایهنهكانی سیاسیی كوردستان كردووه كه بگهنه ڕێكهوتن، ئهگهریش ناگهنه ڕێكهوتن و دۆخهكهتان بۆ گرینگ نییه، دۆخی سیاسیی و كۆمهڵایهتیی ئهو گهله لهبهرچاو بگرن كه هێزی ئهژنۆیان بهرهگهی دابڕان و ڕهشهبایهكی دیكه ناگرێت. ئهمه كهی بووهته ههڵوێستێكی ناجوامێرانه!
لهو كاتهوه كه ههرێمی كوردستان تووشی قهیرانێكی سیاسیی و حوكوومهتداریی بووتهوه، بهردهوام نوێنهرانی وڵاتانی دهرهكیی سهردانی هێزهكانی سیاسیی كوردستان دهكهن كه ئهگهر لهبهر دۆخی ههنووكهیی و شهڕی داعشیش بێ، بگهنه ڕێكهوتن، ئهوهیكه جێگای سهرسووڕمانه ههمووی ئهو تێبینیانه وڵامی نهرێنییان وهرگرتووهتهوه. له ڕاستیدا فهلسهفهی دهسهڵاتی سیاسیی حوكوومهتی ههرێمی كوردستان لهسهر بنهمای پێكهوه نهسازان ڕێكخراوه، تهنانهت شهڕی براكووژی لهنێوان دوو هێزهكهی باشوور لهسهر گوشاری ئهمریكا وهستێنرا و بهڵێننامهی زۆرهملێیان پێ واژۆ كرا كه جارێكی دیكه پێكهوه شهڕی زۆرهملێ نهكهن. بێگوومان ههمووی ئهو هێزانهی كه تاكوو ئهمڕۆ لهنێو پێكهاتهی حوكوومهتی ههرێمدا جێیان ههبووه خۆیان به بهشداری ڕاستهقینهی دهسهڵات نهزانیوه و ههموو سهرنهكهوتنهكانیشیان خستووهته ئهستۆی حیزبی خاوهن دهسهڵات. كرداری سیاسیی حیزبهكانی ههرێم وا له مرۆڤ دهكات كه بڵێ ئهو تێبینییانهی وڵاتانی دهرهكیی كه لهسهر پێكهاتنی سیاسیی و ئاشتهوای نیشتمانیی بۆ چارهسهر كردنی كێشهكانی سیاسیی ئهمڕۆی ههرێم خراونهته بهردهم لایهنهكانی سیاسیی باشوور ئهگهر پێوهندیدار به ههڵگیرسانی شهڕی نێوخۆ بووبایه دهمێك بوو ئاگری ئهو شهڕه بڵێسهی سهندبوو.
ههڵوێست و كرداری سیاسیی حیزبهكانی ههرێمی كوردستان وا پێشان دهدا كه ههمووی لایهنهكان ڕاست دهكهن، بهتاییبهت شتێكی ئاساییه كه چهند پارت له پارلهمان داوا بكهن كه پێداچوونهوه به یاسای سهرۆكایهتییدا بكرێت و ههروههاش مافێكی سرووشتییه كه حیزبێك داوا بكات كه دهبێت خهڵك بڕیار بدات كه كێ سهرۆك بێ و كێ بڕیاردهر بێ كه كێ سهرۆك بێ! هندێك لهو لایهنانه دژی ئهوهن كه بهرزانی ئهو دوو ساڵهش سهرۆكی ههرێم بێ، كهچی هیچ كهسایهتییهكیان بهربژێر و پێشنیار نهكردووه كه له ههڵبژاردنێكی بێخهشدا ڕكابهریی بهرێز بهرزانی بكات. ئهم كێشانه پێویستیان به چارهسهرێكی گشتیی سیاسییه و بهتاییبهت پرسی سهرۆكایهتی ههرێم، چهنكه پاش دوو ساڵی دیكه كهسێكی دیكه دهبێته سهرۆكی ههرێم، بۆیه نابێ ههموو جارێ ئهم كێشانه دووپات ببنهوه. له كۆتاییدا دهڵێم نابێ خهڵكی باشوور له ئاست ئهم ڕووداوانه بێ دهنگ بن، ئهگهر كۆمهڵگا لهخهو ڕانهچڵهكێ ههوڵهكانی گهییشتن بهدهسهڵات ئاسۆی گهشی گهل و وڵات بهرهو ههڵدێر دهبا.