لە زۆربەی
وڵاتانی
دێموکرات دا، تاكهكانی كۆمهڵگا ڕاستەوخۆ لە ئیدارەی وڵات و بڕیارەکانی دەوڵەت و حکوومەت
بەشداریان هەیە و بە كۆمهڵێك بڕیاری وەکوو هەڵبژاردن جهماوهر کەسانێک وەک نوێنەری
خۆیان بەربژێر دەکەن تا گوێڕایەڵی داواکارییهکانیان بن و ئەوانیش بەو پەڕی لێهاتوویی
و ڕاستگۆیی ههوڵ دەدەن بۆ ئهوهی متمانەی ئەو جەماوەرەی که هەڵیانبژاردوون وەدەست
بهێنین و بۆ وەدیهێنانی داواکارییهکانی ئهو جهماوهره تێدەکۆشن و ئەو ڕەوته لە
هەموو داموو دەزگاکانی حکوومهتی و دەوڵەتی و پاڕلهمان و ئیداری بە یەک شێوە ئەنجام
دەدرێت و ئەگهریش جار جار کەمتهرخەمییهک هەبێ جەماوەر لێپرسێنەوەیان لێدەکات، و
نوێنەر و دەسەڵاتدار پێویسته وڵامدەری داواکارییهكانی خهلك بێت و هاوكات دەبێت، ئەگەریش
کەسانێک وڵامدەری ویست و داواكارییهكانی خەڵک نەبن لە ڕووی ئەوەی که دێموکراسی حاکمە،
پێویسته لە دەسەڵات و یا ئەو شوێنهی کە خەڵک دایمهزراندووه لاببردرێت و کەسێکی
دیكه له جێگای ئەو جێگیر بێت، ئەو ڕەوتە ئەو ڕاستییە دەسهڵمێنێت کە دێموکراسی لەو
وڵاتانه قسەی سەرەکی دەکات و کەس بۆێ نیە کە لەو متمانەی که كۆمهڵگا پێی بەخشیوە خۆ
بدزێتەوه و دەبێ وڵامدەری ویست و داخوازییهكانی جەماوەر بێت.
ئەو بابهتهی كه له سهرهوه ئاماژهی
پێدرا تایبهت به وڵاتانی دێموکرات بوو و كۆمهڵگا لەو وڵاتانەدا دهوری سهرهكی
و ڕاستەوخۆیان لە ئیدارە كردنی وڵات و بەڕێوەبەری
خۆیان هەیه، بەڵام لەو وڵاتانهی کە دێموکراسی لهوێ نامۆیە و سیستهمێکی دیکتاتۆر
زاڵە بە سەر كۆمهڵگادا، ئەو ڕەوته تەنیا وەک شانۆ دەچێتە پێش و تەنیا خەڵک و جەماوەر وەک ئامرازێک که مەشروعییەت بە خۆیان دهبهخشێت
بەکار دههێنن بۆ ئەوەی بیسهلمێنن کە خەڵک لە خۆبەڕێوەبهری و ئەگەر دهوری ڕاستەوخۆیشیان
نەبێت، ناڕاستەوخۆ لە دەسەڵاتدا تێکەڵاون و
ئەوانن کە بە هەڵبژاردنی نۆێنەر و سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران لە ئیدارەێ وڵات دا
بەشدارن.
وەک ئاماژهی پێکرا لەو وڵاتانە كۆمهلگا وەک
ئامرازێك کەڵکیان لێ وەردەگیرێت و تەنیا بۆ ئەوەێ کە ئەو درۆیە وەک پاساو کەڵکی لێ
وەربگیرێت کە دێموکراسی لەو وڵاتانەش حاکمە، کە بە پێچەوانه وا نییه و تەنیا مەشروعییەت
بەخشینە بۆ درێژەدانی دەسەڵات، لێرەدا باس لە ڕژیمی ئێران و دەسەڵاتدارێتی رێبەر وەک
نۆینەری وەلی فەقییە دەکرێت کە دێموکراسی بە تەواوی به لایهوه نامۆیە و ماوهی چل
ساڵە کە جهماوهر وەک ئامرازێك به كهڵك دههێنێت، و نە تەنیا خەڵک ڕاستەوخۆ بەڵکوو
ناڕاستەوخۆش لە ئیدارەی وڵات بەشدار نین و تەنیا بڕیار دەر ڕێبەر و سیستهمی سەرەڕۆی
دەسەڵاتدارە و تهنانهت سەرۆک کۆماریش کە لە لایان خەڵک ههڵبژێردراوه دەسەڵاتێكی
ئەوتۆی نییه و هەموو بڕیارێکی گرینگی حکوومی تەنیا لە لایان رێبەر کە خۆی وەک نۆێنەری
خودا دەناسێنێت دەدرێت و تەنیا ڕێبەر و دار و دەستەی ئەو بڕیار دەری سەرەکی ئێدارە
كردنی ههموو وڵاتی ئێرانن، سەڕۆک کۆمار تهنانهت ڕێگای پێ نهدراوه کە بۆ ههڵبژاردنی
کردنی کابینەی وەزیرەکانی خۆی بڕیار بدات و بێ ئیزنی ڕێبەر وەزیر بۆ کابینەکەی بەربژێر
بکات، دوای ئهوەش نۆێنەرانی پاڕلهمانی پارێزگاكانی ئێران لە بڕیار دان سەربەست نین
و تەنیا ئامرازێکن کە تەنیا پاڕلهمان پڕ دەکەنەوە و بڕیاری ئەوانیش به پێی بڕیاری
سەرکردەی پاڕلهمان کە ڕاستەوخۆ لە ژێر ئەمر و حوکمی دەستە و و دایرەی بەیتی ڕێبەر
دایه دەدرێت، ڕێبەر لە ئێران تەنیا بڕیار دەری سهرهكی و به مانای ڕاستەقینەی دیکتاتۆڕییەت
لە ئێرانی ئێستا دا بوونی هەیە، وەک لە سەرەوە باس کرا هەڵبژاردن تەنیا شانۆیەکە کە
بۆ مەشروعیەت بەخشین بۆ دەسەڵات بە تایبەت رێبەر و دەوروپشتی ڕێبەر کە بە دونیا و وڵاتانی
دەرەکی بیسهلمێنن کە لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتدارێتی خامنەیی و ڕژیمی مەلایان دا خەڵک
بڕیار دەری ئیدارەی خۆیانن و دێموکراسی بوونی دهرهكی هەیە، بەڵام ئەگەر لە سەرەتای
دەسەڵاتدارێتی ڕژیم دونیای دەرەکی کەم تا کورت لە گەڵ چۆنیهتی ئیدارەی وڵاتی ئێران
نامۆ بوون، پلە بە پلە بۆیان دەرکەوت کە تاقانە دیکتاتۆری ناوچە و تهنانهت دونیاش
ڕژیمی ئیستای کۆماری ئیسلامی ئێرانه، تەنیا قوربانی ئەو سیاسەتە سەرکوت گەرییهی ڕژیم
خەڵکی وەزاڵە هاتووی ئێرانه و لە وڵاتێکی ئاوا دا کە ئازادی و سەربەست بوون لە خەڵک
زەوت دەکرێت و خەڵک ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ بڕیاڕدەر نین لە ئیدارەی وڵاتی خۆیاندا،
هەڵبژاردن و خۆ بەربژێر کردن بۆ ئیدارەێ وڵات تەنیا شانۆیەكه و بهس.