چند سالی است کە خانم نسرین شفیعی در فضای مجازی قلم زنی می کند.اما از سال گذشتە با اشعار کوردی کلهوری پا در وادی شعر کوردی گذاشتە است.وی بانویی است كه در شهر کرماشان، یکی از شهرهای بزرگ کردستان به دنیا امدە و بالیدە است. بر آن شدم کە از زبان شاعر، قصە و روایت شعر کوردی و فارسی وی را بشنوم.پس با وی بە سخن و پرسش برخاستم. حاصل آن، گپ و گفت کوتاه زیر است.
خانم شفیعی، خودتان را معرفی بفرمایید.
نسرین شفیعی، متولد بهمن ۱۳۴٨ درشهر کرمانشاه و فرزند دوم خانواده هستم، تحصیلاتم دیپلم است و در سال 1367 به اتمام رسیدە است.
از چە سالی شروع بە سرایش شعر کردید؟
از وقتی که به یاد دارم به شعر و درکل ادبیات علاقه داشتم؛ در سن نوجوانی گاهی گوشه کتابها دلنوشته یا شعر کوتاهی و یا متن ادبی مینوشتم، اما به طور جدی دنبال نوشتن شعرنبودم. اشعار نیما و سهراب سپهری را میخوندم و فروغ که عجیب شعرهاش به دلم مینشست.
بعد از ازدواج سالها فقط خوندم، بی آنکه چیز خاصی بنویسم. بهمن 93 به همراه خواهرزاده ام برای اولین بار به یک انجمن شعر رفتم و از آن زمان با دیدی تازهتر و فنیتر به شعر، شروع به نوشتم کردم. از همان ابتدا انرژی خودم را در شعر آزاد گذاشتم؛ علاقه وافری که از همان نوجوانی به شعر سپید داشتم من رو دنباله روی شعر سپید با نگاهی تازه و اجتماعیتر هدایت کرد.
شاعران کلاسیک و نو را چگونە دیدید؟
کرمانشاه از قدیم زادگاه شعر بود و البته بیشتر شعر کلاسیک وترانه که اغلب ترانه ها محلی بودند.
شعر کلاسیک اوج خوبی داشته و جایگاه رفیعی در بین فرهنگ عامه مردم دارد اما باید تحولی در ٱن ایجاد شود.
شعر کلاسیک پیشینه ادبی ماست و باید با خلاقیت این پیشینه کماکان بدرخشد.
در شعر سپید کمتر کار صورت گرفته، اما انرژیهای زیادی در این زمینه وجود دارد که روز به روز شاهد رشد و شکوفایی آن هستیم وخوشبختانه اثرات خوبی در زمینه شعر سپید به چاپ رسیده که جای خوشحالی و امیدواریست. تنها جای تاسف است که شعر نو دیوار کوتاهی دارد و همه گمان میکنند هر اثر و دلنوشته شعر است اما شعر نو هم فاکتورهای خودش را دارد و همین طور اصول خودش…
چگونە با شعر کوردی اشنا شدید؟
و اما ٱشنایی من با شعر کوردی؛ فضای مجازی با تمام مشکلات، محاسنی هم داشت که از ٱن جمله دسترسی ٱسانتر به فرهیختگان ادبیست که به راحتی دانش خودشون رو در فضای ٱموزشی مجازی در اختیار دوستان قرار میدهند، بزرگوارانی که در حوزه زبان کوردی صاحب اثر در زمینه شعر و ترجمه هستند. من در همین فضای مجازی با توصیه دوستی در اوایل سال ۹۵شروع به نوشتن شعرٱزاد کوردی کردم.
و به چند دوست شاعر و فرهیخته که کمکی زیادی برای یافتن واژه های اصیل در زبان مادری می کردند معرفی شدم. نوشتار کوردی بارسم الخط مشترک هم یکی از مطالبی هست که در حال ٱموختنش هستم و الان در زمینه شعر کوردی هم، زبان خودم رو دارم و انشااللهبه زودی میتوانم مجموعهای از شعر کوردی و فارسی داشته باشم.
توانایی زبان کوردی در شعر چگونە است؟
زبان کوردی زبان پیشینه دار و اصیلی است که از لحاظ دامنه واژگانی بسیار غنیست. در زبان کوردی، ما برای هر آوا هم چندین لغت داریم، برای هر واژه چندین معنا، و ازاین لحاظ میتوانم بگویم دریایی از کلمات در زبان کوردی نهفته است و این دست شاعر و نویسنده را در خلق تصویر و پرواز خیال بسیار باز میگذارد.
شعر کوردی در همه قالبها به پشتوانه زبانی غنی که دارد، بسیار خوب رشد میکند. ما در ادبیات کوردی در زمینه ترانه، موزون، شعرهای هجایی و سپید، بسیار کارهای موفق و چشمگیری داریم. تنها باید به زبان کوردی خاص تر پرداخته شود که تدریس آن در کنار زبان ملی کمک شایانی به این گنجینه فرهنگی خواهد کرد.
ویژگی زنان کورد در قیاس با زنان دیگر ملیتهای جهان چگونە است؟
زنان کورد با توجە بە شرایط جامعه، نژاد و ریشه فرهنگی زنانی مقاوم ،مبارز و مهربان هستند. زنانی که در تمام عرصههای زندگی پایدار و دوشادوش همسران هستند و برای فرزندان هم مادران تمام عیار هستند. کیان خانواده در درجه اول، اهمیت و تقدس است و بازویی قویی در امور اقتصادی ،فرهنگی ،اجتماعی.
زنان کورد نموداری از هنر و زنانگی و صلابت هستند و بارها در شرایط سخت اجتماعی، خود را ثابت کرده اند. زنان کورد در هر جایگاهی قرار بگیرند می درخشند؛ ٱنگاهی که لازم باشد برای فرزندان پدرند و جایی که لازم باشد سرباز. زنانی که مادرند ،پدرند ،خواهرند ،برادرند… و برای وطن سرباز.
از شاعران کوردی سرای کرمانشاە با شعر کدام شخص اشنا هستید؟
کرمانشاه شاعران چیره دستی دارد که حرفهای زیادی برای گفتن دارند، از جمله جناب آقای سعید عبادتیان،
که شخصا اشعار ایشون در روانم جاری هست که پیوند نزدیکی بین سنت و زندگی امروز برقرار کرده است از دیگر شاعران ٱقای علی الفتی، آقای بابک دولتی و آقای جلیل ٱهنگرنژاد هستند که در زمینه شعر کوردی فعالیت دارند و من کم و بیش با اشعارشون ٱشنایی دارم.
فکر میکنید کە کرمانشاه برگترین شهر کوردنشین جهان است؟
به نظر من بزرگترین شهر کورد نشین بودن اصلا مبنا برای تفاخر نیست، اینکه کدام شهر بزرگترین خدمت را در راه زنده ماندن زبان کوردی انجام میدهد و خروجی بیشتری از فرهنگ باستانی و زبانی دارد و مقالات و پژوهشهای بیشتری در این زمینه انجام میدهد بزرگترین محسوب می شود
بزرگترین…
خدمتی است که به افراشتن پرچم زبانی میشود، حتی اگر در کوچکترین جغرافیای کورد باشد و همچنین اگر مرز بندی نباشد و هر حرکت فرهنگی با عنوان ملت کورد به صدا در ٱید، تا اینکه برچسب شود به سینه یک شهر. ٱرزوییست که امیدوارم روزی محقق شود ونام تمام شهرها تنها ملت کورد باشد.
وضعیت شعر کوردی را در چهار استان کرمانشاە، ایلام، کردستان و لرستان را چگونە می بینید؟
وضعیت شعر کوردی در همه استانهای کورد زبان در بین شاعران خیلی قابل قبول نیست، البته در این بین، شاعران مرد بیشتر به شعر کوردی پرداختهاند، هرچند که باتوجه به طبع شعری که در بین نژاد کورد وجود دارد باید بسیار فراتر و قوی تر خودنمایی کند. اما نکته نگران کننده و قابل بررسی جایگاه شعر کوردی بین بانوان است که تعداد کم و انگشت شماری به ٱن پرداختهاند و به راستی این نقیصه در فرهنگ زبان کوردی و نقش زنان در احیای فرهنگ قابل چشم پوشی نیست. امیدوارم که به شکلی فراگیر شاهد فعالیت بانوان هم باشیم
نقش زنان کورد در مبارزە با داعش را چگونە دیدید؟
زنان کورد همواره در تعیین سرنوشت و دفاع از مرزها حضور داشته اند و این بار مقوله داعش هم طبق همان ٱزادی خواهی در تفکر و زیست، زن کورد را وا میدارد اسلحه به دست بگیرد و برای داعشی که زن را حقیر میشمارد تبدیل به طوفانی شود که ٱنهارا بنا به تفکر خودشان که میگویند اگر یک مرد داعشی توسط یک زن کشته شود مستقیم به جهنم می رود راهی جهنمشان کنند.
هم اکنون مبارزان زن کرد، در مقابله با داعش در مناطق کردنشین سوریه و عراق نقش برجسته‌ای دارند. به گزارش ایسنا، دلیل دِرکی، فرمانده مبارزان زن کرد می‌گوید، یگانش به شبه‌نظامیان داعش که اسلام را تحریف کرده‌اند، حمله میکنند. وی افزود: در فلسفه داعش زنان نمی‌توانند نقشی در جامعه داشته باشند! به گفته این فرمانده یگان حفاظت مردمی کرد نیمی از شبه نظامیان مبارزان زن کرد، در پست‌های دید‌بانی مرزی مستقر هستند که به آنها اجازه میدهد تمامی فعالیت‌های داعش در عراق و سوریه را نظاره کنند. مبارزان زن کرد یک‌سوم نیروی مقاومت کردها را تشکیل میدهند. در همین حال روزارین، یکی از زنان کرد اعتراف میکند که پیش از آغاز جنگ علیه داعش هیچ‌گاه در زندگیاش به کسی شلیک نکرده بود. وی افزود: اولین باری که تیراندازی کردم بسیار ترسیدم اما عشق من به کشورم بزرگتر از ترسم بود. داعش فکر میکند زنان نمی‌توانند با آنها مبارزه کنند لیکن ما در اینجا هستیم تا با آنها بجنگیم. ما از آنها نمی‌ترسیم چراکه می‌دانیم با چه هدفی مبارزه می‌کنیم.
با سپاس از خانم نسرین شفیعی*هانا*
اینک چند نمونه از اشعار کوردی و فارسی شاعر
موسیقای شەوانە
بەش من لە خوەشی
شوون پاگان ت بۊ
لە سنووری دەسکرد
موسیقای شەوانەم تەق تەق ناهەز گولە
سینەی من وەفرەچاڵ کام وڵاتە؟
لە جی دەس ت
یا دەم مناڵ
هاوسای شان وە شان تفەنگە!
بەو دەسم بگر…
بوەرەم وە میەوانی
گەڕیان و چەپی و سێجا
لە ماڵ بەرز شلێر و نەرگس و برمەهڵاڵە
دەسم بگر
دەسم بگر…
ئەزرەت
لە لێژی تیەڵ ژیان
نە حالێگ ٸرا خوەشی
نە گیانیگ ٸرا مردن
جەسە زندان و ٸەزرەت زندانبان
خوەزیو باڵیگ
خوەزیەو باوشێگ
ٸای ٸازادی
ٸای آزادی
بێداخد ها لە مشت کام وا؟
کلاغها
بنویس ترس
و دکمه ای که راه نفست را می‌بندد باز کن
بنویس آزادی
و بگذار موهایت از قد روسری تجاوز کند
بنویس فریاد
و رنگ بپاش بە لبهایت
خط بکش دور چشمهایت
کە کارشان دو دو زدن شده است
بنویس ٱزادی
بە خیابان برو،
بگذار عطرت حواس پلاک ها را پرت کند
و قلبت را به تقلای چند خاطره بکشاند
بنویس…
از شروع
چند نیمکت تنها شده اند،
چند کلاغ
پرهایشان را به فاجعه قرض داده اند
و چندنفر
کفش‌هایشان جفت‌های فقیری هستند
راه نفست را باز کن
بنویس هوا…
سکانس عاشقانە
هرگز
تخت تو را به خود ندیده است
اورکت امریکایی ات
دستهایش در باد
هنوز فرمان آتش می دهند
تو در شومینه نفس می کشی
روی کاناپه چهار زانو
اندام برهنه یک زن را
خواب می بینی
اتاق مست شده است
وشمع ها سرشان گیج می رود
پرده ها در آتش می رقصند
وتلویزیون
یک سکانس عاشقانه را غرق میکند
آرنجهایم،
وصله های جدید می خواهند
این کتاب نمی خواهد تمام شود؛
سالهاست
که باهم تنهاییم…
نظرات
