بعد از شورش سال ۱۹۲۵ م به رهبری شیخ سعید پیران در سال ۱۹۳۴ م ترک های مهاجر دست به تغییر بافت جمعیتی شمال کردستان زدند و با قوانینی فاشیستی و غیر انسانی هزاران شهروند کورد را به مناطق دیگر انادول کوچاندند و سیستم اسمیلاسیون تغییر هویتی را به اجرا گذاشتند و در مقابل با کوچاندن ترک های مهاجر بجای کوردها بدنبال سیاست یک‌دست سازی ملیتی بودند چراکه آنان هرگز نمیتوانستند کورد ها را مانند ارمنی نسل کشی کنند و سیاست قتل عام فرهنگی/زبانی/ هویتی را پیش گرفتند هرچند ترک ها به کرار مرتکب نسل کشی در کردستان شده‌اند.
ترک ها در سال ۱۹۳۴ م اسم شهر درسیم را تونجلی تغییر دادند و هزاران ترک مهاجر را به این شهر کوچاندند‌و همچنین به علت علوی بدون و یا لهجه ی زازای برخی از کوردها در این مناطق شروع به تفرقه انگیزی‌‌در میان کوردها کردند خواستند به علت تفاوت لهجه کرمانجی با زازاکی ، کردهای متکلم به این لهجه را غیر کورد نشان دهند و به علت سونی نبودن دسته ای دیگر از کوردها آنها را غیر کورد جلوه دهند ! این سیاست کماکان در ترکیه بجای خود باقی است و سیاست انکار کورد در راستای تمام احزاب چپ تا ناسیونالیست و مذهبی ترک قرار دارد. باد از کوچ دادن مهاجرین ترک به درسیم مابین کوردها و ترکهای مهاجر جدال و جنگ و خون ریزی های روزانه سر میگرفت و از این رو چندین بار سید رضا از حاکم شهر برای جلوگیری از کشتار کوردها درخواست کرد کە فورا اقداماتی را انجام‌دهد اما حاکم شهر بدون هیچ پاسخی این سیاست فاشیستی و‌اشغالگرانه ی اتاترک را پیش میگرفت برای مقابله سید رضا دست به شورش ضد و جنگ ما بین کورد و ترک بشدت بالا گرفت که در سال ۱۹۳۷ م به فرمان فاشیست اتاترک ۲۵ هزار نیروی نظامی برای سرکوب کوردها روانه درسیم شدند و به کبیر و صغیر رحم نکردند اما بعد از چندین نبرد و شکست نظامی ترک ها از حربه ی میز مذاکره استفاده کردند و به سید رضا پیشنهاد مذاکره در شهر ارزنحان شمال کردستان را دادند اما در اصل نیت ترک ها کشاندن وی به سر میز مذاکره بود تا حل مشکل کورد در ترکیه! بعد از دستگیری سران شورش درسیم در شهر” ارزنجان “ آنها را به شهر “خار پیت” منتقل کردند و سید رضا و ۶ تن از همراهانش بعلاوه پسر ۱۶ ساله ی وی را اعدام کردند، در آن زمان سیاست اعدام در ترکیه منع شده بود و طبق قانون جمهوری ترکیە کسی به اعدام محکوم نمی‌شد اما با دستور مستقیم اتاترک وی و همراهانش را چند ماه بعد اعدام کردند.بعد ها در ترکیه پرده از دیدار اتاترک از زندانیان درسیم برداشته شد و نحوه ی دستور اعدام سید رضا و یارانش شفاف گشت که اتاترک چند ساعت قبل از دستور اعدام انها به وی گفته بود اگر ابراز پشیمانی کرده و قوانین دولت ترکیه را بپذیری شما را از گناهانتان خواهم بخشید که در جواب سید رضا فرمود، ما هرگز چنین طلبی را در خواست نمیکنیم چراکه هیچ گناهی مرتکب نشده ایم تا در ازای آزادی جانمان طلب بخشش کنیم ، همچنین احسان صبری که بعد ها به پوست وزیر خارجه ترکیه ارتقا یافت در کتاب خاطراتش نوشته است : سید رضا تا زمان اعدام فریاد زنده باد کوردستان سر میداد و بر روی سکوی اعدام خود طناب را بر گردنش انداخته و صندلی زیر پای خود را هول داده است. کە نشان از اعتقادات راسخ سید رضا و ایمان بە شورش و نپذیرفتن سلطەی بیگانگان بر سرزمین کوردستان است. هنوز ترک ها از مکان دفن سید رضا و همراهانش هیچ اطلاعاتی را بروز نداده اند.
روزنامه های آن زمان از کشتار ۱۴ /۱۵ هزار کورد نوشتند و با کمال افتخار نوشتند؛ باغی ها را سرکوب کردیم به قائلە درسیم پایان دادیم.
بعد ها روشن شد در مدت کمتر از یک ماە ۳٥ هزار نفر در این نسل کشی کشتە و مفقود الاثر شدەاند و بر اساس امارهای محلی نزدیک بە ٧٠ هزار نفر در این نسل کشی کشتە و مفقود الاثر شدەاند
اما نە فقط ترکیە بلکە هیچ کشوری در دنیا این نسل کشی درسیم را بە عنوان نسل کشی بصورت رسمی نپذیرفتەاند.
بعدها در دفترچە خاطرات یکی از سربازهای ترک بە اسم “یوسف کنان اکان” کە در این نسل کشی حضور داشتە است کە توسط یک فعال سیاسی کورد بە اسم زینب یلماز ترجمە و ازجنایات وی و هم رزمشان پردە برداشتە شدەاست
معلوم میشود کە چە جنایات فجیعی ترک ها در این نسل کشی مرتکب شدەاند و این سرباز ترک با افتخار جنایات ارتش ترکیە را نوشتەاست.
او بە نقش یک زن در این کشتار بە اسم “صبیحە گوکچە” اشارە میکند کە خلبان نظامی بودەاست و بارها شهر درسیم و غیر نظامیان کورد را بمباران کردەاست و در استانبول یک فرودگاە بە اسم او تائسیس شدەاست ، این سرباز نحوەی چگونگی خود کشی زنان کورد و همینطور سربریدن غیر نظامیان کورد را با کمال افتخار نوشتەاست کە عمق فاجعە را روشنتر میکند
چند روزنامەی و شبکەی مهم المانی مانند
ZDF
از نسل کشی درسیم بە عنوان یکی از مهمترین نسل کشی های جهان ، چندین مستند و خبر منتشر کردەاند اما کماکان دولت المان این نسل کشی ها را بە خاطر روابط سیاسی با دولت ترک بە رسمیت نشناختە است.
در سال ۲٠۱۱ رجب طیب اردوغان در سفر خویش بە شهر درسیم از ان واقعە اظهار تاسف کرد و بە یکی از واقعەهای تلخ ترکیە از ان یاد کرد اما چندی نبرد کە وی هم بە مانند اتاترک بە شهرهای کوردستان درسال ۲٠۱٥ م حملەورد شد و نزدیک ۱۳ شهر شمال کوردستان را بە بهانەی طرفداری از حزب کارگران کوردستان
pkk
مورد حملەی نظامی قرار داد و نیم ملیون کورد مجبور بە کوچ بە شهرهای دیگە شدند.
در مورد شورش درسیم از طرف مجلە نیویورک تامیز
امریکا چندین خبر در ان زمان چاپ شدەاست و نوشتە است: سید رضا وفرزندش بعلاوە پنج تن از همراهانشاعدام شدند.
همچنین نامەی سید رضا بە رئیس جمهور فرانسە در سال ۱۹۳۷ قابل روشن است کە هرگز کوردها خواهان جنگ و خون ریزی نبودە بلکە بلعکس این ترک ها بودەاند کە از طریق سرکوب نظامی پاسخ گوی واستە کوردها بودەاند.
بە امید ان روز کە همانطور نسل کشی ارمنی ها از طرف جامعە جهانی و ایالات متحدە امریکا از ان بە عنوان سنل کشی و جنایات جنگی بە رسمیت شناختە شد ،نسل کشی های کوردستان توسط چهار کشور اشغالگر کوردستان رسما از طرف جامعە جهانی بە رسمیت شناختە شود.
نظرات
