روابط دوستانه ثانویه ایی در جنگ داخلی سوریه متولد شد که میتواند تاثیر بزرگتری بر آینده این کشور وکشورهای منطقه بیشتر از خود جنگ داشته باشد. در حالی که احزاب متخاصم مشغول دادن هزینه بر روی دستاوردهای ارضی هستند، دست یافتن به اعتبار مالی و سلاحها و حیله‌گری در موقعیتهایی در مذاکرات آینده، بازیگران کوچک استراتژیهای درازمدت، منطقه محصور در توافقنامه سایکس پیکو در سال۱۹۱٦، را تقسیم خواهند کرد.
روابط ثانویه، پیمانها و رقابتهایی هستند که بین قدرتهای جهانی مانند روسیه و ایالات متحده و بین قدرتهای محلی مانند ایران، ترکیه و عربستان صعودی رو به ترقی است. اما به یک معنا، زمان آن زمان مناسب و صحیحی نیست، زیرا جنگ سوریه یک جنگ نیابتی است که زمان آن طولانی شده است و در آن پشتیبانان مالی، حرکتهای نظامی را دیکته می‌کنند، در صورتیکه که تغییر نماینده‌ها، بر اساس موفقیت در میدان نبرد می‌باشد.
مهمتر از اتحاد بین پشتیبانان و نیروهای شبه نظامیان آنها، ایجاد تعادل بین نیروهای سیاسی و قدرتها است. برای مثال روسیه از کوردها در سوریه برای چانه‌زنی با ترکیه که همکاریش با ارتش آزاد، شکافی بین تهران و انکارا ایجاد می‌کند، استفاده می‌کند. در ضمن حمله هوایی اردن علیه داعش در جنوب سوریه، روابط اردن و روسیه و ائتلاف روسیه و اردن و روابط اردن با رژیم اسد را ارتقا می بخشد و هر کسی به آینده و روز بعد از آن، چشم دوخته است.
آخرین تحولات، روابط ایران و ترکیه را به آزمایش می‌گذارد. در مذاکرات کنفرانس امنیتی مونیخ در یکشنبه هفته گذشته، وزیر امور خارجه ترکیه مولود چاوش‌اوغلو از ایران خواست تهدید ثبات و امنیت منطقه را متوقف کند. این اظهار نظر نه تنها به طور فوق‌العاده‌ایی بی پرده بود همچنین به نظر می‌‌رسید که از نقطه نظرات یک صفحه امریکایی آمده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران بهرام قاسمی روز بعد به تندی پاسخ داد: ” ترکیه همسایه مهم ماست اما صبر ما هم محدوده‌ی معینی دارد.” تهران و انکار عمیقا بر سر رژیم اسد از هم فاصله گرفتند و علی‌‌الخصوص بر سر موضوع برکناری رییس جمهور کنونی سوریه و اینکه آیا باید بعد از مذاکرات حل و فصل بماند یا برود. اما این عدم توافقها بر مبادله تجاری دو جانبه‌ای در حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال اثر نمی‌گذارد.
ایران اولین کشوری بود که کودتای نافرجام در ترکیه در اواخر تیر ماه را محکوم کرد. تهران و آنکارا دارای منافع مشترکی در جلوگیری از ایجاد کشور مستقل کوردی در سوریه دارند که میتواند برای کوردهای ترکیه و ایران نیز الهام بخش باشد.
اما تهران و انکار عمیقا به استراتژی جاه‌طلبانه یکدیگر مظنون هستند. ترکیه معتقد است که ایران به دنبال تبدیل عراق و سوریه به دولتهای شیعی است در حالی که ایران مطمئن است که رییس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان رویای برپایی مجدد امپراتوری عثمانی را دارد.
نظرات
