رەسووڵ سوڵتانی: رزگاریی ژن بە خۆڕووتكردنەوە وەدی نایە

0
959

هەشتی مارسی هاوکاتە لەگەڵ رۆژی جیهانیی ژنان، قسە و باسی زۆر و کۆڕ و سمیناری تایبەت لەسەر ئەم رۆژە بە تایبەتی لە باشووری کوردستان بەرێوە دەچێ، هەموو ساڵێک باس لە مافی ژنان دەکرێ و گۆڕانێکی ئەوتۆش وەدی نایە. لەو دیمانەیەدا نووسەر و وەرگێر ڕەسووڵ سوڵتانی بە خوێندنەوەیەکی ڕەخنەگرانە باس لە پرسی ژنان و رۆژی هەشتی مارس دەکا و وەلامی پرسیارەکانی رۆژی کورد دەداتەوە، رۆژی کورد هەوڵ دەدا ڕا و سەرنجی جیاواز لەسەر 8ی مارس بڵاو بکاتەوە.

رۆژی کورد: هەموو ساڵێ لە 8ی مارسدا بە تایبەتی لە باشووری کوردستان بەو پێیەی حوکمڕانییەکی کوردی هەیە لەو بەشە، یادی ئەو رۆژە دەکرێتەوە و کۆڕ و سمینار بۆ ژنان وەرێدەخرێ، تۆ وەک نووسەرێک چۆن لەو رۆژە دەڕوانی؟

ڕەسووڵ سوڵتانی: من بە رێزەوە لەو رۆژە و لە خەباتی هەموو ئەو ژنە یەكسانیخوازانە دەڕوانم كە لە كوردستان و جیهاندا بۆ یەكسانی و بەرابەری تێدەكۆشن. بەڵام ئەوەی تا ئێستا دەیبینم لە كۆمەڵێك دروشمی رواڵەتی و نانپێوەخواردن تێنەپەڕیوە. مافی ژنان بەو جۆرە كۆڕ و كۆنفرانسانە دروست نابێ. ژنان دەبێ پێش هەموو شت هەوڵی گۆڕینی بنەما فكرییەكانی كۆمەڵگەی كوردەواریمان بدەن. ئەو بنەما فكرییانەی لە كولتوور و نەریتی بیابانەوە وەرگیراون. بەڵام ئەو بنەما چەقبەستووانە چۆن دەگۆڕدرێن؟ فكری پیاوی كورد چۆن دەگۆڕی؟ بە چی؟ بە ئارایشتكردن و خۆ تاسولووسكردن و مۆدە و زیڕكڕین و خشڵوبەرموور ناكرێ. پێویستە ژنی كورد خۆی لەم شتانە دەرباز بكا كە تەنیا پیاو چێژیان لێ وەردەگرێ و رۆحی ژنیان پێ كۆیلە كراوە. ئێستا هەلی خوێندن بۆ ئافرەتی كورد رەخساوە. دەگمەنن ئەو بنەماڵانەی بڵێن چونكە منداڵەكەمان كچە پێی ناخوێنین. ئەو فكرە دەمێكە نەماوە مەگەر بە دەگمەن. دەی كەواتە گرینگترین هەنگاو و گەورەترین هەل و دەرفەتیان بۆ رەخساوە، ئەویش خوێندنە. خوێندن دەبێ بكەنە بنەمای هەموو پێشكەوتنەكانیان.

كە ژنان چوونە زانكۆ (هەر ئێستا لە زانكۆكانی ئێران و زانكۆكانی هەرێمی كوردستانیش رێژەی ئافرەت زۆر و بەرچاوە)

كە ژن: دكتۆرایان وەرگرت
پسپۆڕیی بوارە جۆراوجۆرەكانیان وەرگرت

بوونە ئەندازیار

بوونە ژمێریار

بوونە سیاسی

بوونە بازرگان

بوونە هونەرمەند و

بوونە نووسەر و داهێنەر و شتی تازەیان پێشكەشی دنیا كرد، ئەوە ئوتوماتیك گۆڕانێكی بنەڕەتییان بەسەر فكر و هزری پیاواندا هێناوە. تەنیا بەو شتانە دەتوانن، نەك بە دروشم و قسەی كتبی.

خشڵ و بەرموور داو و تەڵەی پیاوانن كە ژنیان تێدا دیل و كۆیلە كردووە… هەتا ئەو رۆژەی ژنی كورد

ئارایشتكردن و

زێڕكڕین و

خشڵوبەرموور و

هەر رۆژە و مۆدێكی جلوبەرگ خەونە سەرەكییەكانی ژیانی بێ، نابێ گلەیی لە كەس بكا، نابێ بۆڵە بۆڵ بكا، نابێ بكڕووزێتەوە. من بەش بەحاڵی خۆم دەڵێم، ئەو میللەتەی زۆر دەچەوسێنرێتەوە دەبێ خەباتەكەی گورجوگۆڵتر و بیر و هزری قووڵتر بێ ئەگینا رزگار نابێ. بۆ مەسەلەی ژنیش وایە، تا ژنان كتێبیان لە خشڵ و بەرموور خۆشتر نەوێ، بەهیچ ناگەن و هیچ كۆڕ و كۆنفرانسێكیش دادیان نادا و ئێمەی پیاویش ناتوانین هیچیان بۆ بكەین… خۆیان دەبێ بیكەن.

قوبادی جەلیزادە شیعرێكی جوانی هەیە دەڵێ:

كە هاوسەرەكەم كپ دەبێ

لەسەر لاشانی دەفتەرێ

بە شێعرێكی باڵدارەوە خەو دەبینێ نەك جامخانەی زێڕینگەرێ

×

هەر كاتێك كتێب جێگەی زێڕ و ئارایشتكردنی بۆ ژنان گرتەوە، پێویستیان بە یەك دروشمیش نابێ، تەنانەت ئێمەش رزگار دەبین، چونكە تا ژن كۆیلە بێ، پیاو كۆیلەترە، بۆیەش دەنگ بەسەر ژندا بەرز دەكاتەوە، دیكتاتۆرێكی كۆیلەیە.

رۆژی کورد:  دەگوترێ ژنان نیوەی کۆمەڵگەن، ئەگەر ئەو وتەیە بە بنەما وەربگرین، بۆچی ئەو نیوەیە نەیتوانیوە مافەکانی خۆی دەستەبەر بکا؟

11813320_1193227004028119_4672401814009964599_nڕەسووڵ سوڵتانی: مەسەلەكە مەسەلەیەكی مەعریفییە. هیچ لێكۆڵینەوەیەك نەیسەلماندووە كە مێشكی ژن لە هیی پیاو بچووكترە، دەرفەتی لەبار دەبێ بۆ هەردووكیان بڕەخسێ. ئێستا دەرفەتی لەبار  بۆ كور و كچ رەخساوە لە خوێندندا، ئافرەتی كورد دەبێ هەموو هێز و هزری خۆیان لەو كەناڵەوە بخەنە گەڕ. رزگاربوونی هەر دوو نیوەكەی كۆمەڵ دەبێ بە مەعریفە بێ نەك بە دروشم. هەر كاتێك ژنی كورد تەنانەت لە ئاشپەزخانەكانیش كتێبێكیان لە تەنیشت خۆیانەوە دانا، ئەوە دڵنیابە سنوورەكانی ئاشپەزخانە دەبڕن… كتێب و خوێندنەوە و قووڵبوونەوە تاقە رێگەیە… با ژنان ببنە نووسەر و خەڵاتی ئۆسكار و نۆبڵ وەرگرن. با ببنە دەرهێنەری سینەما و خەڵاتەكان وەرگرن و چیتر بەوەوە نەنازن كە دەبنە شاجوانی وڵات یان مانكەن و مۆدێلەكانی فاشیۆن و ئامرازی بازرگانیی كۆمپانیاكان…

دوای ئەوەش:

ژنی كورد دەبێ پێش هەموو شتێك بگاتە پلەی خۆناسین. خۆناسینی مەعریفی. خراپی لێك مەدنەوە. خۆناسین یانی ناسینی هەموو توانا و پوتانسێلە شاراوەكان. ئەوكاتەیە دەبێ هەنگاوی دووەمی هەڵگرێ بۆ ناسینی كۆمەڵگە و دەردو نەخۆشییەكانی كۆمەڵگە. ژن هەیە بە نەفەسی مافخوازییەوە قسە دەكا، هێشتا یەك ئایەتی قورئان و ئینجیل و تەوراتی نەخوێندووەتەوە، تەنیا لەم و لەوی بیستووە كە دین ژن دەچەوسێنێتەوە دەێ لەسەر شاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە جۆرێك قسە دەكا وەك بڵێی هەرچی تەفسیر و لێكۆڵینەوە و فیقھە لەبەری كردووە و شارەزایە لێی. خوشكی من، وەرە بە وردی مێژوو، ئایین و كتبێەكانیان بخوێنەوە، بە ئەقڵ و لێكدانەوەی خۆت شەن و كەوی بكە. من لێرەدا نامەوێ دیفاع لە هیچ ئایینێك بكەم، دەمەوێ تۆی یەكسانیخواز كە لەگەڵ مەلایەك دێیە سەر شاشەی تیڤی و باسی مافەكانت دەكەی، هێندەی مەلاكە عیملی دین بزانی، ئەگینا ناتوانی قسە بۆ كۆمەڵگەیەك بكەی كە ئایین تێیدا بووە بە كولتوور. تۆ سەد ئایەتی قورئانت لەبەر نەبێ و بیست سی جار تەورات و ئینجیلت نەخوێندبێتەوە و فیقهی شافعی و حەنەفی و مالیكی و شیعەكانت نەخوێندبێتەوە و كتبەكانی ئیبنی تەمییە و سەحیحی موسلیم و بوخاری و كتێبەكانی حەسەن بەننا و سەید قوتبت نەخوێندبێتەوە، ناتوانی بێی بەرەنگاری مەلایەك دابنیشی و بە تیۆریی غەربی قسە بۆ ئەو و  كۆمەڵگا بكەی. ناشتوانی تەنانەت خاڵە بەهێز و لاوازەكانی خۆشت دەسنیشان بكەی…

كەواتە بخوێنەوە و خوێندنەوەكەشت لە خۆت و دەوروبەرتەوە دەست پێ بكە، جا بە قووڵییش بخوێنەوە…

رۆژی کورد: ژنان کەی دەتوانن بە مافەکان بگەن کە چیتر لە رۆژی 8 مارسدا باسی مافی ژنان نەکەن و وەک کۆمەڵگە پێشکەوتووەکان ئەو رۆژە وەک هەموو رۆژێکی دیکە تێپەڕ بکەین؟

ڕەسووڵ سوڵتانی: بە باوەڕی من ژنی كورد زۆری ماوە داوای مافەكانی خۆی بكا، لەسەرەتای رێگەیە و تەنیا نوخبەیەكن و ئەوانیش هێشتا خۆیان ساغ نەكردووەتەوە و بە روونی ناڵێن چیمان دەوێ، بەشێكی هەرە زۆریان مافی ژن لە دژایەتیی پیاواندا پێناسە دەكەن و پێیان وایە ژنی ئازا و ئازادیخواز ئەوەیە پیاو بە سووك بزانێ و قسە بە پیاو بڵێ و لە هەموو جێیەك بڵێ پیاو بەهیچ نازانم بەشێكیشیان جارێ هەر جۆرەكانی ئەورووپیمان بۆ كۆپی دەكەن و هێشتا خۆیان نەگەیشتوونەتە سەر ئەوەی ئەو شێوە ئازادی و رزگارییەی ئەوان دەیانەوێ چییە و چەندەیە؟ پێشكەوتن و ئازادی بەلای ئەوانەوە چییە و چۆنە راستە جەستەی ئینسان مڵكی خۆیەتی و هیچ پێوەندیی بە خەڵكەوە نییە چۆناوچۆنی مامەڵە لەگەڵدا دەكا، بەڵام كە دێیە سەر ئەو باسە، هەرچەندە تۆزێك هەستیارە بەو حاڵەشەوە من راشكاوانە رایدەگەیەنم لەگەڵ ئەوەدا خۆم وەك نووسەر و وەرگێڕێك رێز لە ئازادییەكانی ئینسان دەگرم پێشم وایە ئازادی و رزگاریی ژن بە خۆڕووتكردنەوە وەدی نایە.

رۆژی کورد:  لە یەک ساڵی ڕابردوودا هیرشێکی بەربڵاو لە لایەن ژنان کرایە سەر جەنابت و کەمپەینیان وەرێخست، دەگوترا تۆ دژی ژنان دەنووسی! وەلامی جەنابت چییە؟

ڕەسووڵ سوڵتانی: ئەوانەی منیان بە دژە ژن لەقەڵەمداوە، خۆیان هیچیان بۆ ژن نەكردووە. ئەوانە هەر نووسین و تەرجەمەكانی من لە پێناو خزمەت بە دۆزی ژندا بخوێننەوە دنیایەك مەعریفە وەردەگرن. ئەوانە بێن و لە نزیكەوە هەڵسوكەوت و كردەوەی من لە چوارچێوەی خێزان و ماڵمدا ببینن دەزانن من چیم كردووە و چی دەكەم. ئەوە كۆمەڵێك كەس بوون نانی سیاسییان لێ خوارد و گەردنیشیان ئازاد بێ چونكە خزمەتێكی باشی قەڵەكەمەی منیان كرد و بەرهەمی باشی بۆ من لێ كەوتەوە كە لە داهاتوودا وەك كتێب چاپ و بڵاوی دەكەمەوە.

بەڵام من دژە ژن نیم، لانیكەم لە بەر حورمەتی تۆزی بنی پێڵاوەكانی دایكیشیم بێ قەت دژە ژن نەبوومە. هەمیشەش بە ئاواتەوە بووم ژنان پێشەنگ بن، بەڵام كولتووری رۆژئاوام بۆ كۆپی نەكەن. بێن و قسەی خۆیان بكەن. من كێشەم لەگەڵ رۆژئاوا نییە، بەڵام دەمەوێ ژنی كورد خۆی خاوەنی هزر بێ، هزری خۆرئاوا بخوێنێتەوە و ئینجا خۆی پێ بخوێنێتەوە. نموونەیەكی تیۆریی ئەدەبیت بۆ باس بكەم:

ئەو هەمووەی باسی هێرمنۆتیك و بنەماخوازی و فۆرمالیزم و جۆرەكانی رێبازە ئەدەبییەكان دەكرێ، هەتا ئەو رۆژەی ئەو تیۆرییانە بە كردەوە دەقێكی كوردییان پێ نەخوێنرێتەوە با هەر بڵێن: ژاك دریدا وا دەڵێ و تری ئیگلتن وای گوت. من دەمەوێ بەو تیۆرییانە نالی و مەحویم بۆ لێك بدەیتەوە، تا ئەو شتانە نەهێنی و خۆمی پێ نەخوێنیتەوە بەكارم نایەن.

با ژنی كورد بێن و كتێبێكی وەك رەگەزی دووەمی سیمون دی بۆڤارم بۆ بنووسن، بزانە وەك متفەڕك لەسەر سینگمی دادنێم یان نا؟  با رۆمانێكی وەك دوریس لسینگ و مۆلیر بنووسن، بزانە دەیكەمە سوورمە بۆ بیناییم یان نا. بەداخەوە بەشێكی زۆر ناڵێم هەمووان ئازادی و رزگاریی خۆیان لە دژایەتیی پیاودا پێناسە دەكەن، لە حاڵێكدا ئەو دەبێ بە كردەوە من بێنێتە نێو سەنگەری خۆیەوە…

سه‌رنج و كۆمێنت

كۆمێنت

Leave a Reply

ئەم ماڵپەڕە لە ئەکیسمێت بۆ کەمکردنەوەی هەرزە واڵە و سپام سوود دەگڕێ. فێربە چۆن زانیاری بۆچونەکانت ڕێکدەخرێت.