روز جهانی تالاب‌ها و معضلات آن در ایران

0
672

روز دوم فوريه برابر با 13 بهمن روز جهاني تالاب ها می باشد، ٤٥ سال پيش اولين قرارداد بين المللي جهان در حوزه محيط زيست در شهر ساحلی رامسر و در نزديكي تالاب زيباي اين شهر به تصويب رسيد، از آن پس این پیمان به نام «کنوانسیون رامسر» شناخته مي شود. هدف کنوانسیون رامسر محافظت از تالاب هاي با ارزش و تاکید بر اهميت بين المللي این مناطق بعنوان زيستگاه پرندگان آبي می باشد.

ایران دارای 250 تالاب با مساحت حدود 2/5 میلیون هکتار می باشد، 22 تالاب با مساحت یک میلیون و 481 هزار و 187 هکتار در کنوانسیون رامسر ثبت شدەاند، اما ۴۵ سال پس از کنفرانس رامسر، ایران در رتبه دوم تخریب‌ها تالاب‌ها در جهان قرار دارد، بسیاری از تالاب‌های فصلی نیز در وضعیت قرمز قرار داردند و دوره خشکسالی آنها از یک تا دو ماه به هفت تا هشت ماه رسیده است.

مروری بر وضعیت موجود تالاب های ایران تالاب های بین المللی، تالاب های حفاظت شده و غیر حفاظت شده نشان می دهد که بسیاری از آن ها در اثر عدم وجود شاخص های مدیریتی، مدیریت غیرکارآ، بهره برداری نامعقول، تغییر و تبدیل کاربری زمین های تالاب ها، سد سازی، شکار و صید غیرقانونی و صدور مجوز های بیش از حد توان تحمل، کم آبی و خشک سالی، اجرای طرح های عمرانی در حوضه های آبخیز تالاب ها، وارد کردن گونه های گیاهی و جانوری غیر بومی به بهانه های تکثیر و پروش، احداث بزرگ راه ها، اکتشاف نفت در تالاب های ساحلی، برداشت آب تالاب ها، سبب کاهش،خشک شدن و از بین رفتن تالاب های ایران شده است.

۷۵ درصد از تالاب‌های ایران یا در وضعیت بحرانی قرار دارند یا در معرض خطر هستند و در مجموع بیش از دو میلیون هکتار از مجموع سه میلیون هکتار مساحت تالاب‌های ایران خشک شده‌اند.

برخی از کارشناسان محیط زیست کارشناسان دخالت انسانی را عامل اصلی خشک شدن تالاب‌های ایران می‌دانند.

به باور این دسته از کارشناسان، مصرف بی‌رویه منابع آبی، سوء مدیریت و سیاست‌های دولت در توسعه سدسازی علت خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها در ایران است.

سال گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در نشست سران توسعه پایدار در سازمان ملل احیای تالاب‌های در خطر را از اولویت‌های برنامه‌های محیط زیستی دولت خود معرفی کرده بود. اما به فاصله یک‌سال بعد مقام‌های مرتبط با مسئله تالاب‌ها در ایران می‌گویند ۱۱ ماه است که بودجه‌ای برای این موضوع اختصاص داده نشده است.