سوسن محمدخانی غیاثوند
زنان شهر مریوان روز 29 تیرماه مثل هر سه شنبه برای رکاب زدن از خانه خارج شدند اما نیروی انتظامی مریوان از دوچرخه سواری آنها ممانعت بعمل آورد.
«سه شنبه های بدون خودرو» یک طرح پیشنهادی از سوی فعالان محیط زیست شهر اراک برای برنامه کاهش آلودگی هوا بود. در این طرح از مردم ایران خواسته شده بود تا هر سه شنبه برای رفت و آمد در فضاهای عمومی از دوچرخه استفاده کنند. بیش از صد شهر کشور از این طرح استقبال کردند. مردم مریوان هم مثل دیگر شهرهای ایران به استقبال این طرح رفتند. اما روز 29 تیرماه نیروی انتظامی مریوان دوچرخه ها را ضبط و تعدادی از زنان این شهر را برای چند ساعت بازداشت کرد. آنطور که فعالان کورد می گویند «بازداشت شدگان با دادن تعهد کتبی مبنی بر عدم حضور دوباره در طرح سه شنبه های بدون خودرو به صورت مختلط پس از چندساعت آزاد شدند.»
ماموستا شیرزادی، امام جمعه مریوان نیز روز جمعه هشتم مرداد ماه در خطبه های نمازجمعه درباره دوچرخه سواری زنان گفته است: «دوچرخه سواری برای زنان در ملا عام گناه است و لازم است مسئولین و اداره ورزش و جوانان فضای مناسب و سرپوشیده برای خانم ها فراهم کنند.»
برخورد نیروی انتظامی مریوان و سخنان امام جمعه این شهر در حالی است که دوچرخه سواری زنان در قوانین جمهوری اسلامی ممنوع نیست. تلاش نیروی انتظامی، امام جمعه و دیگر مسئولین شهر مریوان در راستای حذف زنان از «سه شنبه های بدون خودرو» و تبدیل آن به «سه شنبه های بدون زنان» در این شهر است. اما زنان مریوان از آنجایی که دوچرخه سواری در فضاهای عمومی را حق خود می دانستند به تلاشهای حذفی مسئولین شهر «نه» گفتند. آنها در سه شنبه بعدی باز هم با دوچرخه هایشان از خانه خارج شدند. زنان مریوان این بار رکاب نزدند. آنها در کنار دوچرخه هایشان از دریاچه زریبار به سمت شهر مریوان فقط راه رفتند. در دست برخی از آنها پلاکاردهایی دیده می شد که بر رویشان نوشته شده بود «آری به حق دوچرخه سواری برای زنان».
اعتراض مردم مریوان و فعالان این شهر به همین جا ختم نشد. روز دهم مرداد یک کمپین از سوی تعدای از فعالان زن در این شهر راه اندازی شد. این کمپین با نوشتن یه نامه اعتراضی و جمع آوری حدود 1400 امضاء به رفتار تبعیض آمیز مسئولین شهر مریوان نسبت به زنان معترض شد. نامه اعتراضی مردم و فعالان زن در شهر مریوان خطاب به «محمد فلاحی، فرماندار مریوان»،«شورای تامین استان کردستان» و«خانم مولاوردی، ریاست امور بانوان ریاست جمهوری» نوشته شده است.
در بیانیه ضمن حمایت از حق دوچرخه سواری زنان مریوان آمده است « فعالیت در فضای عمومی، بر طبق رویه های قانونی، جنسیت و تبعیض جنسیتی نمی شناسد و حق هر فردی است فارغ از جنسیت و جغرافیا در چارچوبهای قانونی، فعالیت روزمره داشته باشد و نباید رویه های فراقانونی حقوق قانونی را مخدوش کنند.»
گفتنی است شهر مریوان از شهرهای فعال در حوزه های زنان، محیط زیست، مدنی و فرهنگی است.
بهار سال 92 نیز پوشاندن لباس زنانه کوردی به تن یک مرد توسط نیروی انتظامی منطقه مریوان و گرداندن وی در سطح این شهر با اعتراض گسترده مردم و زنان فعال مریوان مواجه شد. مردم کورد در داخل و حتی خارج از کشور به اعتراضها پیوستند. برخی از غیرکوردها نیز با این موج اعتراضی همراه شدند. اعتراضها منجر به عذرخواهی رئیس پلیس ایران از زنان کردستان شد.
شهر مریوان را باید شهر مردم معترض و حرکتهای اعتراضی مدنی نامید. سال 58 وقتیکه «جبهەی مالکان، مکتب قرآن و قیاده موقت» پس از محاصره شهر مریوان و با صدور اولتیماتوم خواستند اداره امور شهر را بدست بگیرند طبق گفته فعالان کورد «این شورای زنان مریوان بود که با برگزاری راهپیمایی و تجمع در مقابل دادگاه مریوان خواستار دخالت مقامهای قضایی برای جلوگیری از کشتار مردم شد.»
از دیگر اعتراضهای مدنی مشهور در این شهر باید به کوچ مریوان در اواخر تیرماه سال 58 اشاره کرد. مردم شهر با پیشنهاد کاک فواد مصطفی سلطان و اتحادیه دهقانان برای جلوگیری از «بروز خشونت و حضور سپاه و همدستانش» در شهر در غروب سی ام تیرماه مریوان را ترک کردند و به منطقه ای به نام کانی میران در پانزده کیلومتری شهر رفتند.
Plaquenil