خشونت علیە زنان
تعریف خشونت: هر رفتار خشن وابسته به جنسیتی که موجب آسیب جسمی، جنسی، روانی یا رنج زنان شود خشونت تلقی میگردد.
چنین رفتاری می‌تواند با تهدید، اجبار یا سلب مطلق اختیار آزادی صورت گرفته باشد و در جمع یا خفا رخ دهد.
روز جهانی خشونت علیە زنان
25 نوامبر، “روز جهانی محو خشونت علیه زنان” است. مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1999 م روز 25 نوامبر را بعنوان روز جهانی “محو خشونت علیه زنان” تعیین کرد.
تاریخچه کوتاە از نامگذاری روز جهانی منع خشونت علیه زنان
در روز 25 نوامبر سال ۱۹۶۰ سه خواهر اهل جمهوری دومینیکن، با نام خواهران میرابل، پس از ماه ها شکنجه، سرانجام توسط سازمان امنیت ارتش این کشور به قتل رسیدند. “جرم” این سه خواهر شرکت در فعالیت های سیاسی علیه رژیم دیکتاتوری حاکم بر دومینیکن بود.
21 سال بعد، یعنی در سال 1981، در همایشی که در بوگوتا، پایتخت کلمبیا، با شرکت مدافعان حقوق زنان در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب تشکیل شد، پیشنهاد اختصاص دادن روز قتل خواهران میرابل به روز نهی خشونت علیه زنان مطرح گردید. هدف از این پیشنهاد آن بود که هم به تلاش و جسارت این خواهران ادای احترام شود و هم افکار عمومی بیش از پیش به سوی نهی خشونت علیه زنان سوق یابد. سال 1999 سازمان ملل نیز 25 نوامبر را به عنوان روز جهانی نهی خشونت علیه زنان به رسمیت شناخت.
در راستای همین تصمیم، یک سال بعد، شورای امنیت سازمان ملل سال 2000 قطعنامه ی 1325 را به تصویب رساند که عنوان آن بود: ”زنان، صلح و امنیت”. محورهای اصلی این قطعنامه به پیشگیری مناقشات و خصومت ها در درون و در میان کشورها، تامین مشارکت زنان در حیات سیاسی و اجتماعی و نیز ممانعت از اعمال خشونت علیه آنها مربوط می شوند. این قطعنامه مبنایی است برای آن که خشونت های گوناگون علیه زنان بدون مجازات نمانند و عاملان آنها به پای میز محاکمه کشیده شوند.
چند دلیل رایج در زمینەی خشونت علیە زنان در کوردستان،
١ سونتی و عشیرە بودن جامعە
٢ تفکرات دینی مذهبی حاکم بر جامعە
٣ شرایط اقتصادی کوردستان
٤ مستقل نبودن اموزش و پرورش جهت پرورش کودکان و نوجوانان جامعە
برخی از این دلایل منشا از تاثیرات جامعەی ایرانی بر پیکرە جامعەی کوردستان است.از این رو نمیتوان گفت کە این چهار دلیل اصلی بطور کل و صد در صد از جامعە کوردستان منشا میگیرند اما دلایل زیادی دیگری هستند کە ازبطن جامعە کوردستان سرچشمە میگیرند کە جای تاسف و تامل دارد.
متاسفانە از زمان شکل گیری دولت ملتهای نوین بر پیکرەی دو حکومت ترک قاجار و عثمانی ملت کورد از طرف کشورهای پیروز ج ج اول از تشکیل دولت ملی خیش منع گشت و از این رو پروسەی ملت سازی در کوردستان هنوز بصورت کلی شکل نگرفتەاست و هنوز در بخشهای از جامعە زندگی عموم مردم ان مناطق بصورت عشیرەای و سونتی ادارە میشود و جوانان و نوجوانان کورد تحت تاثیر این نوع سبک زندگی رو بە ازدواج زود هنگام و کودک همسری و …میاوردند کە متاسفانە این نوع سبک زندگی باعث ایجاد مشکلات زیادی در زندگی زوج ها میشود و مردها تحت تاثیر قوانین طائفەای و عشیرەی با زنان و دیگر افراد خانوادە بە مانند ملک شخصی خویش برخورد میکنند. این نوع مشکلات سرچشمە از سونتی بودن و توسعە نیافتە بودن ان مناطق از جامعە کوردستان را نشان میدهد کە از طرف حکومت های اشغالگر کوردستان عمدا و سیستماتک عقب نگاشتە میشوند و این نوع سبک زندگی برای انان مورد پسند است چراکە سران اصلی عشیرها را مجبور بە اطاعت از خویش کردە و سیاسەت های خویش را در قالب بومی سازی پیش میبرند.
یکی دیگر از دلایل قابل لمس در جامعە کوردستان تفکرات دینی مذهبی مردم کورد است کە متاسفانە از سایەی رژیم جمهوری اسلامی ایران و سیاسەت های دینی مذهبی و پشتیبانی از انواع گروهک های سلفی و جهادی در کوردستان کە در راستای پوشاندن مشکل کورد و تحریف ان بە مشکل دینی مذهبی و…است سرچشمە میگیرد. عموم مردم کورد مسلمان هستند و دین اسلام دارای قوانین اجباری زیادی بر علیە زنان میباشد کە نشان از ضدیت این دین با زنان است ، اسلام کە در اصل فرهنگ اعراب است و تمام اصول این دین در راستای فرهنگ عهد بوق انان پایەگذاری شدەاست مانند بردە داری، خرید و فروش،همسر داری،مهریە و …کە همگی از فرهنگ انان سرچشمە میگیرد.متاسفانە این دین و مذاهبش در کوردستان روی اکثریت مردم تاثیر داشتە و چهار حکومت اشغالگر کوردستان حکومت های اسلامی با تفکرات مذهبی جداگونە هستند کە مانع اصلی رشد و پویایی جامعە کوردستان در زمینەهای اجتماعی هستند و هرکدام جهت گسترش افکار مذهبی خویش سالانە ملیاردها دلار بودجە صرف میکنند. متاسفانە زنان از اصلی ترین قشر اسیب پذیر جامعە در برابر این نوع تفکرات اسلامی هستند و هیچ گونە قانونی در راستای حفاظ از زنان وجود ندارد و از نظر حقاقی و اجتماعی در پایین ترین حد ممکن در اجتماع هستند.
یک جامعەی شاد و سالم نیازمند یک سیستم اقتصادی مدرن است کە در ان عدالت اجتماعی مابین طبقات مختلف جامعە تا حد امکان رعایت شدە باشد و شهروندان ان جامعە بتوانند بصورت مساوی از تمام خدمات اجتماعی جامعە بهرەمند شوند. جامعە کوردستان قریب بە صد سالە از طرف دولت های اشغالگر و استعمارگر غارت و چپاول گشتەاست و سیستم های استعماری این اشغالگران اجازەی هیچ نوع رشد اقتصادی بە جامعەی کوردستان ندادەاند و از این رو فقر،گرانی و بی کاری در کوردستان داد میکند و فشار مضاعفی بە مردم تحمیل گشتە است از این جهت کە اکثر شاغلین جامعە مردها هستند این فشارها باعث ایجاد فشارهای روانی و عصبی در بین انها شدە بطوریکە مرد هیچ دغدغەی دیگری در طول روز بجز سیر کردن شکم زن و بچەهایش ندارد و با کوچیکترین تنش اکثر فشارها را بە زن و بچەهایش انتقال دادە و انان را زیر فشارهای مضاعف قرارمیدهند.این دلیل بە هیچ وجە دلیل قانع کنندە برای سرپوش این نوع خشونت تحمیلی بە زنان از طرف مردها نبودە بلکە در این خشونت فارغ از مردها دولت های استعمارگر کوردستان شریک و مقصر اصلی هستند.
یکی دیگر از دلایل بروز خشونت بر علیە زنان نبود یک سیستم اموزشی مدرن و پویا در کوردستان است همانطور گفتیم کوردستان بە دلیل اشغال و نبود دولت ملت خویش متاسفانە فاقد هرگونە سیستم اموزشی مدرن و اصولی است کە در ان نونهالان و نوجوانان اموزشهای اصلی بنیاد خانوادە را یاد بگیرند و در ایندە انان از طریق این اموزشها وارد جامعە شوند. جونان کورد تحت تاثیر اموزشهای خانوادە و پدر و مادران خویش اقدام بە ازدواج کردە و با روشهای سونتی و کلاسیک پای بە زندگی مشترک میگذارند و هرگز هیچ نوع اموزش یا جهان بینی در این زمینە نداند و بءد از مدت کوتاهی زود متوجە مشکلات زندگی میشوند بطوریکە این مشکلات تاثیر مستقیم در رابطە عاطفی انان میگذارد.
انواع خشونت
بعضی اوقات مردهای زیادی هستند کە خشونت علیە زنان را تنها در تجاوز جنسی میبینند و وقتی انها میخواهند در برابر خشونت و انواع خشونت علیە زنان صحبت کنند تنها این نوع خشونت را مد نطر میگیرند کە نشان از درک غیر درست از خشونت بە طور کل و خشونت علیە زنان بطور عموما دارد و دلالیل دیگری مانند انچکە کە انان بە ناموسی نام میبرند دارد. اینکە چرا مردان زیادی در جامعە کوردستان همچین تفکراتی را دارند بە پارامترهای زیادی برمیگردد برای مثال سونتی بودن جامعە یکی از اصلی ترین دلایل این نوع تفکر است.این نوع تفکر فقط مختص بە مردان کورد نیست بلکە مردهای دیگر ملل خاورمیانە بە مراتب در سطوح بالاتری از مردهای کوردستان نسبت بە زنان و دختران جامعە انواع خشونت های فیزیکی،جنسیەتی،فکری، کلامی و …را از خود بروز دادەاند.
فراموش نکنید کە زنان کوردستان تا قبل از ورود انواع تفکرات رادیکال اسلامی بسیار بە مراتب از زنان فارس،تورک و عرب از لحاض جایگاە اجتماعی در سطوح بالاتری نقش خویش را بە عنوان زن در جامعە داشتەاند. برای مثال در امارات های مستقل کوردی مانند اردلان،اتابکان و …و حتی در زمان تشکیل دولت ملت ایرانی زنانی مانند قدم خیر و …از لحاض سیاسی دارای قدرت سیاسی بودەاند کە نشان از پویایی تر بودن جامعە کوردستان از جوامع دیگر خاورمیانە بودەاست، هرچند این بدان معنا نیست کە زنان کورد تحت خشونت یا سرکوب سیستماتیک نبودەاند بلکە این بدان معناست در زمانیکە زنان کورد از این نوع ازادی ها برخوردار بودەاند زنانی دیگر ملل خاورمیانە از این نوع ازادی ها در این سطوح پایینتری برخوردار بودند.
میتوان موراد زیر را بە عنوان بارزترین خشونتها علیە زنان نام برد.
خشونت جنسی، خشونت جنسی غیر تماسی، خشونت کلامی، تجاوز، تن فروشی اجباری، بارداری اجباری، خرید و فروش زنان و دختران، خشونت علیه زنان کارمند و مستخدمین زن، خشونت های ناشی از جنگ، خشونت در زندان، تجاوزهای سیستماتیک، خشونت نگاهی و رفتاری، خشونت سیاسی، تبعیض نژادی و …. از انواع خشونت های است که بر زنان اعمال می شود. اما یکی از اصلی ترین خشونتهای جامعەی سونتی کوردستان ختنە زنان است. کە متاسفانە تا بە الان این نوع خشونت در بخشی های از جامعە قابل لمس است کە اثار بسیار مخرب روحی و جنسی را برای زنان بە دنبال دارد.متاسفانە بسیاری از شهروندها علل خصوص فعالین سیاسی هنوز بجایی یافتن راە چارە برای این نوع از خشونت بر علیە زنان در جامعە کە بەصراحت میتوان گفت نصف جامعە را از نقش خویش در راستای کمک بە رشد و طرقی جامعە باز می دارد، بیشتر در تلاش برای یافتن بهانە و دلیلهای واهی میگردند کە نشان از منطبق نبودن گفتار و اعمال انان در زمینەی خشونت علیە زنان را نشان میدهد و همچنین وضیفە انان بە عنوان یک فعال سیاسی را در قبال جامعە را زیر سئوال میبرد.
تجاوز جنسی جنایت علیە بشریت.
یکی از بحث ها در روز جهانی منع خشونت علیه زنان، بحث بر سر تجاوز جنسی به زنان در جنگ است. در چندسال گذشته تنها در جمهوری کنگو نزدیک به دویست هزار زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند. حساسیت های فزایندەی روی این مسئله باعث شد که سازمان ملل، خشونت جنسی علیه زنان در دوران جنگ را مصداق جنایت علیه بشریت اعلام کند.
سازمان های فعال در زمینه حقوق زنان وابسته به سازمان ملل از این پس فعالیت های گوناگونی را برای جلوگیری از تجاوز به زنان در مناطق جنگی و نیز کمک به زنان قربانی انجام می دهند. حمایت های دارویی، روانپزشکی، حقوقی و اقتصادی زنان قربانی، از جمله این کمک هاست. این سازمان ها هم زمان علیه فرار از مجازات عاملان تجاوز جنسی نیز مبارزه می کنند. فعالان حقوق زنان معتقدند تعقیب و محاکمه عاملان تجاوز، شاه کلید پیشگیری از وقوع آن است.
در طول تاریخ کوردستان شاهد بسیاری از این نوع جنایت علیە بشریت بودە است، برای مثال یکی از مهمترین رخ داد های دوران شاە عباس صفوی در تصرف و اشغال امارات های مستقل کوردی در استان ارومیەی کنونی شاهد تجاوز بە زنان کورد در قلعە دم دم هستیم کە تا بە امروز مردم این دیار از ان بە عنوان یک رخ داد وحشی گرایانە یاد میکنند کە در ان چطور زنان کورد مورد تجاوز قرارگرفتند و یا برای اینکە مورد تجاوز واقع نگردند بە طریق مختلف خود را کشتند. سر شمال کوردستان در زمان اشغال امارات های بوتان و جزیرە شاە اسماعیل صفوی مرتکب این نوع از جنایات جنگی شد.
این نوع تجاوز جنسی کە در محافل بین المللی از ان بە عنوان جنایت بر علیە بشریت یاد میکنند از سوی تورک و ایرانی ها در کوردستان در طول صد سالە گذشتە در مناطق مختلف کوردستان صورت گرفتە است کە متاسفانە هنوز هیچ کشوری ان را بە عنوان یک جنایت جنگی از سوی ایران و تورکیە بە رسمیت نشاختە است و تنها چند سازمان حقوق بشری ان را محکوم کردەاند. اینکە چرا هیچ کشوری این جنایات را محکوم نکردەاست دور از انتظار نیست چراکە انان منافع اقتصادی خویش را در اولیت قراردادەاند
برای مثال در زمان رضای پهلوی بە کرار از این نوع جنایات جنگی در کوردستان اتفاق افتادە است کە اثار مکتوب برای محکوم کردن دولت ایران بە عنوان یک کشور سیاسی کە مرتکب جنایت جنگی شدە موجود است اما بە علت نبود کشور مستقل کوردستان در حال حاضر این امکان بسیار ضعیف و دور از انتضار است.دولت ایران در چند دهە اخیر بطور سیستماتیک از طریق مختلف جنایات جنگی بیشماری را در کوردستان انجام دادەاست، علل خصوص در زمان فتوای خمینی بر علیە کوردستان نیروهای ارتش و ژاندارمری و سپاە پاسدران در بسیاری از مناطق کوردستان جنایات جنگی زیادی را مرتکب شدەاند کە همگی انان قابل پیگیری و روزی دولت ایران در یک دادگاهی بین المللی محاکمە میگردد.
در تورکیە تورک ها در چندین نسل کشی و سرکوب کوردها مرتکب جنایات جنگی زیادی شدەاند حتی تورک ها در چند سال اخیر بە جسد زنان مبارز کورد تجاوز کردەاند کە تصاویر و فیلم های ان موجود است اما بعلت اینکە ترکیە یکی از متحدان غرب بشمار میرود هنوز بە عنوان کشوریکە این جنایات جنگی را مرتکب شدەاست متهم نشدەاست کە جای شرم را برای نهادهای بین المللی بە اصطلاح حقوق بشری دارد کە انان هم بە مانند دولت هایشان منافع سازمانی خویش را بر انسانیت ترجیح میدهند.
پ.ن این مقالە بازدید نگاە شخصی بندە نسبت بە خشونت بر علیە زنان در کوردستان است.
من بە عنوان یک مرد در این زمینە نوشتەام و هرگز دردی کە یک زن در جامعە کوردستان بە عنوان زن بودن متحمل میشود را نمیتوانم انطور یک زن درک میکند ، درک کنم.
بە امید ان روزی کە هیچ زنی در کوردستان بە علت زن بودن مورد تبعیض قرار نگیرد.
فرید لطیفی
نظرات
