نوروز امسال (۱۳۹۶ شمسی) برابر با ۲۷۱۷ کوردی که به نوروز “جامانه” مشهور کردید، تفاوتی اساسی با نوروز سالهای گذشته داشت، این تفاوت در استفاده از “جامانه” از سوی عموم مردم و برافراشتن پرچم کوردستان و نوع استقبال کوردها از این جشن باستانی و ملی کوردها برمی گردد، بیشتر مفسرین و محققین سیاسی بر این اعتقادند که این شور و هیجان عمومی در میان کوردها به منزله استقبال عمومی از مبارزه مسلحانه و امید به آزادی و تحقق خواسته های ملی شان بر می گردد. جهت بررسی این موضوع، مصاحبه ای به بهزاد خوشحالی، نویسنده و محقق سیاسی کورد انجام داده ایم که در ذیل می آید.
روژی کورد: شیوه و طریقه برگزاری نوروز امسال در داخل کوردستان شرقی، از دیدگاه شما در مقایسه با سالهای پیش تغییری اساسی در خود داشت و حاوی پیامی مخصوص بود یا نوروزی عادی تلقی می شود؟
خوشحالی: نخست: اگر نوروز را یک نماد بنامیم که قطعا هست نوروز امسال به مناسبت نامگذاری آن به یک نماد ویژه را می توان به عنوان “نماد در نماد” تعریف کرد که در نوع خود منحصر به فرد بود.
دوم: پشتیبانی کم سابقه ی مردم از نماد تعریفی، و حضور گسترده ی مردم با توجه به آگاهی عمومی از احتمال هزینه های مبتلابه نیز در نوع خود، قابل توجه و دارای ارزش است.
سوم: نوروز امسال از یک بعد ویژه ی دیگر نیز قابل توجه است که از آن به “تعامل در نهان” تعبیر می شود. هنگامی که یک برنامه ریزی بتواند هرسه بعد “تعامل در مکان”، “تعامل در زمان” و “تعامل در امکان” را به خوبی ارزیابی و رصد کند تعامل در نهان ایجاد می شود که نمود عملی آن به موفقیت برنامه می انجامد.
چهارم: سه سویه ی نخبگان، مردم کوردستان در روژهه لات و احزاب کوردستانی در برنامه ریزی، اجرا و هماهنگی و در کنار آن، فعالیت قابل توجه رسانه ای در شبکه های اجتماعی، بزرگترین تغییری است که می توان در برگزاری نوروز امسال دید.
روژی کورد: تعیین نماد “جامانه” برای مردم از سوی احزاب از دیدگاه شما با توجه به نوع حکومت مسلط و حاکم بر ایران، نمی تواند هزینه های جبران ناپذیری برای مردم را بدنبال داشته باشد یا اینکه پیامی که این نمادو استفاده از آن به دنبال داشت، ارزش این هزینه ها را دارد؟
خوشحالی: ابتدا لازم می دانم به یک مساله اشاره کنم:
نمادها طبق تعریف، جلوه هایی عینی هستند که معناهایی را که توسط همه یا اکثر افراد جامعه شناخته شده اند به نمایش می گذارند.
نمادها می توانند طبیعی یا قراردادی باشند به طوری که قابل ادراک بوده و تابع شرایط اجتماعی ،سیاسی، جغرافیایی و…باشند.
درهرمحیط اجتماعی درطول زمان به طور قراردادی بین اعضای جامعه برسر شناختن یا نامیدن یا یادآوری لحظه ها، خاطرات،تاریخ و… از رمزی استفاده می شود که فقط برای افراد همان جامعه قابل درک و تفسیر است.
جامانه بهترین انتخاب از این دست بود که به عنوان یک “نماد دیداری” و “نماد تصویری”، همچنین یک نماد قراردادی برای ملت کرد به مثابه “نماد همبستگی”، هم نسل ها را به هم گره زد و هم رمز مشترک مبارزه برای ملت کورد نیز هست؛ در کنار آن می توانست کمترین هزینه را نیز به مردم و فعالان مدنی در کوردستان تحمیل نموده و نیز به صورت فراگیر در دسترس همگان باشد.
انتخاب نماد جامانه اکنون دیگر نمی تواند یک هزینه باشد چون نظام نیک می داند که این نماد را گستره ی عظیمی از ملت به عنوان سمبل اعتراض پذیرفته اند و در صورتی که بخواهد با آن برخورد کند ناگزیر هزینه ای گزاف خواهد پرداخت.
انتخاب این نماد، هوشیارانه، کمترین هزینه را برای ملتی خواهد داشت که نارضایتی ایشان، به تدریج وارد عرصه ی عمومی شده است.
به باور من، انتخاب نماد جامانه، دست جمهوری اسلامی را برای برخورد امنیتی تا حدود زیادی بست.
روژی کورد: بیشتر مفسرین سیاسی معتقدند که پیام مردم کوردستان شرقی طی این نوروز عبارت بود از طرفداری از مبارزات مسلحانه، شما تا چه حد معتقدید که مبارزات مسلحانه یک ضرورت می باشد و بنا بر اطلاع شما اکنون کوردستان شرقی تا چه میزان برای مبارزات مسلحانه آماده و میهاست؟
خوشحالی: مبارزه ی مسلحانه تنها هنگامی یک ضرورت است که بتوان آن را در قالب “دفاع مشروع” توجیه کرد. یک ملت هنگامی که دیگر هیچ راهی برای دستیابی به خواسته های خود نداشته باشند به مبارزه ی مسلحانه روی می آورند. کوردستان همواره بستره ای مناسب برای مقاومت مسلحانه در خود داشته است و همیشه دارای این پتانسیل بوده است. اما اینکه با قطعیت بتوان گفت که کوردستان، اکنون مهیای شروع مبارزه ی مسلحانه به صورت فراگیر است نیاز به بررسی های بسیار جدی تر در سطوح کارشناسی دارد.
نوروز امسال اگرچه ممکن است یک فاکتور و نشانه ی نسبتا قوی باشد اما هنوز از قطعیت کافی برای اثبات آماده بودن کوردستان برای مبارزه ی مسلحانه برخوردار نیست. همچنان که اشاره کردم باید بررسی های کارشناسانه ی دیگر نیز به چراغ سبز تبدیل شوند.
روژی کورد: به نظر شما موضع احزاب کوردستان شرقی در برابر پیام مردم چه خواهد بود؟ و آنها چگونه می توانند این پیام را غنی تر کنند و در صورت عدم پاسخگویی صحیح به این پیام مردم از سوی حزاب، تبعات منفی آن چه خواهد بود و چه زیانهایی متوجه مبارزات کوردها در کوردستان شرقی خواهد بود؟
خوشحالی: کوردستان، احزاب کرد را برای پیگیری مطالبات خود، هم پیمان و متحد می خواهد. مردم در روژهه لات، بارها پیام فکری و عملی خود را به احزاب کوردستانی منتقل کرده اند. عقلایی ترین کاری که احزاب می توانند، پرهیز از تشتت و گردهم آمدن حول مطالبات هویت خواهانه ی مردم کوردستان است. کوردستان از طرح شعارهای کلیشه ای و حداقلی خسته شده است و به دنبال یک پشتیبان قدرتمند برای خواسته های خود است.
مردم کوردستان، چه احزاب وارد هماهنگی شوند چه نشوند راه خود را خواهد رفت و روزبه روز، پتانسیل های هویتی خود را به مرحله ی بالفعل شدن هدایت خواهد کرد. احزاب در صورت هماهنگی بیشتر، روژهه لات را برای تحقق مطالبات خود مصمم تر خواهند نمود.
نظرات
