بمناسبت عید خاونکار دو سازمان یارسانی در پیامهای جداگانه این عید بزرگ یاری را به همه‌ی ملت كوردستان و یارسانیها تبریك گفته‌اند ، پیام سازمان یاری كورد بدین شرح است :
پیام سخنگوی یاری کورد بە مناسبت عید خاونکار
پیشا پیش فرا رسیدن مراسم ٣ روزەی پرميمنت خاونکار را بە همەی پیروان آیین یاری و ملت بزرگ کورد در سراسر جهان تبریک و شاد باش میگویم و آرزوی طول عمر و سلامتی و قبول عبادات و حفظ اصالت آیینی برای همە یارسانیان عزیز خوستاریم .
بە جا آوردن نیت خاونکار بر اساس صلح و آرامش و برقراری همزیستی و دوستی است ، و بی شک یارسانیان شریف برای بجا آوردن این نیت هر سال در چنین روزی دست بە دعا بە درگاە پروردگار برای صلح و آرامش و سنت یارسانی با نوای تنبور بە راز و نیاز می پردازند .
فرا رسیدن عید خاونکار فرصتی استثنایی و بس گرانقدر و ارزشمند است که باید با برنامه‌ریزی صحیح به استقبال آن برویم و امیدوارم سر آغاز فصل صلح و آرامش برای ملت بزرگ کورد و یارسانیان باشد
در پایان از درگاه حضرت سلطان سهاک برای همگان توفیق بهره‌گیری از برکات این روزهای خجسته را مسئلت می کنم وبه برکت این روزهای مقدس صلح و ثبات را بر مردم عزیز کوردستان ارزانی بدارد
گلزار الماسی سخنگوی سازمان یاری کورد
همچنین سازمان دمکراتیک یارسان در پیامی این عید بزرگ یاری را تبریك گفته است كه متن پیام بدین شرح است :
جشن” یری روی” مرنو بە جامعە یارسان پیروز باد
سلطان مرمو:
رکن نە دفتر
رکن ای تاریخ بنویس نە دفتر
نە چلە زمسان یری روی ثبت کر
مانگ و دلی راست دوازدە سفید بر
٧٤٠ سال پیش سلطان، خاونکار، بدلیل دگر اندیشی مورد آزار و اذیت قدرت سیاسی و مذهبی حاکم قرار گرفت و مجبور شد با دیگر یارانش خاک نیاکانش، برزنجە را ترک کند. اما نیروی ظلم، جهل وتاریکی نە فقط با ترک او راضی نبود، بلکە او و یارانش را مورد تعقیب قرار دادند و آنها را در “مرنو” بە محاصرە در آوردند و کار زار جنگ علیە آنها براە انداختند، چونکە نابودی آنها هدف این نیروی شر بود. سپاە شر بە سرکردگی شیخ قادر بغیر از نابودی و قتل سلطان و یاران او بە چیزی یا نتیجەی دیگر راضی نبود.
شیخ قادر می گوید:
چنی چوار درویش صفاشان بوریم
ایسحاق و شمشیر کرمیش صد نیم
سلطان و یارانش با شعار پاکی، راستی ، نیستی و ردا و ایجاد نظام پیر و پادشاهی و اندیشە انسان خاونکاری سعی و تلاش در پی ایجاد نظامی اجتماعی سالم، عادل و صلح طلب می کردند.
“یری روی” امسال ما توأم با اشک و خون است. چند سال پیش جنایت بازماندگان و وارثان شیخ قادر در شنگال تکرار شد و جامعە ایزدی بزرگترین و وحشیانەترین جنایت قرن ٢١ را تجربە کردند. کوبانی نیز در محاصرە همان نیروی جهل ،تاریکی و ضد انسانیقرار گرفت و فرزندان آن شهر جان بر کف درفش مقاومت را همچنان بلند و مغرورانە نگە داشتند و کانتون کوبانی در برابر جمهور ملا و شیخ سربلند ایستاد و پیروز شد. جمهور شیخ و ملا دیروز فرزندان آزدیخواە “نەتەوەکەمان” در شمال کورستان بە زنجیر جهل و ددمنشی کشاندند.
سلطان مرمو:
جمهور خاران اینا آمایی
پی عزم و داوای شیخ و ملایی
جمهور شیخ و ملا در “مرنو” شکست خوردند و شکست نهایی آنها نیز در کوبانی شروع شد و بامید و با اتکا بە جانفشانی جم کوردها بپایان خواهد رسید.
باید دوبارە جشن پیروزی خاونکار گرفت و با مادران فرزندان از جان گذشتە کوبانی و شنگال ، دیاربکر و کرمانشاە و مریوان و دیگر شهرهای مقاومت “نەتەوەی” رقصید .
دوبارە جشن “یری روی” مرنو را بە جامعە یارسان و دیگر آزدیخواهان و انسان دوستان پیروز و مبارک مباد.
سلطان مرمو:
پولی هام دلی
بیدی بنیشمی پولی هامدلی
یری روی یاران آما او دلی
دوازدە نە مانگ نە دلی چلی
کمیتە مرکزی
سازمان دمکراتیک یارسان
مركز روژی كورد نیز عید مقدس خاونکار،عید پاکی ، فدا،صداقت و همزیستی، سرچشمه زلال فرهنگ اصیل و کهن کوردی را به ملت كورد در هر چهار بخش كوردستان و به تمامی یارسانیها در اقصی نقاط جهان تبریك میگوید ، روژی كورد در اینجا به شرح مختصری از عید خاونكار میپردازد
جشن «خاوندکار» عيد مذهبی پيروان آيين «ياری» است. اين جشن هم‌زمان با شب چهاردهم نخستين ماه قمری از آغاز چله‌ی زمستان كُردی، متغير در ايام آبان ماه خورشيدی برگزار میشود.
این ۳ روز در نزد یارسان جایگاه ویژه ای به یاد و به پاس زحمات و رنجهای پیشوایان یارسان(سلطان صحاک و یارانش ) از قرن هشتم به بعد را داراست. در این ایام بیشتر مردم هر سه شب در جمخانەها برای نیایش و کلام(همنوایی ساز تنبور با کلام های دفتر مقدس یارسان بصورت گروهی و یا تک خوانی) و ادا نمودن نذر و نیاز حضور پیدا می کنند و روز بعد از عید به صورت گروههای دسته جمعی با همخوانی کلام و نواختن تنبور به اماکن مقدس رفته و عید را جشن میگیرند.
تاریخچه روزه مرنوی:
بنابه روایتی که در میان مردم یارسان(پیروان دین یاری) رایج است، سلطان صحاک به همراه سه تن از يارانش به نام‌های «داود»، «بنیامین» و «پیرموسی» که به یری تن معروف هستند(یری به معانی عدد سە میباشد)، بر اثر دشمنی و غضب برادران ناتنی‌اش به نام های ( قادر – خدرشه و سلامت ) و طايفه‌ای به نام «چيچک» تصميم به مهاجرت از منطقه‌ی «شهرزور کردستان عراق امروزی»می‌گيرند و به سوی “هورامان کنونی در کرمانشاه ایران”در کوە شاهو که زیارتگاه فعلیش در آنجاست حركت می‌كنند. در مسير حركت به دليل آن كه توسط افرادی از طايفه‌ی چيچک که در تعقيب و به قصد کشتن سلطان و یارانش بوده‌اند مجبور به پناه گرفتن در “غار مرنو “می‌شوند.
داود مرمو :
آمانن آمان خواجای غلامان – آما لشکری بی سر و سامان
توضیح:
در زبان کوردی به غار “مرّ ” میگویند. و مرنو به معنی غار نو میباشد. این غار در کردستان عراق و در نزدیکی مرز ایران و کوشک پردیور است.
در غار مرنو” حضرت داود به امر صاحبکاری حضرت سلطان مشتی خاک از زیر قالیچه بر می دارد و بر روی سپاه چیچک می پاشد. در نتیجه سه شبانه روز گرد و غبار غلیظ ایجاد و هوا کاملا تاریک می شود.سپاه چیچک در سردر گمی یکدیگر را قتل عام می کنند،به طوری که کسی از آنان زنده نمی ماند.
سلطان میفرماید:
شاه فرما داود بیره جلا/ بوزش و چیچک وعزم غزا
و ارمای شاه داود وریزا/ نما و جلا یو مصطفا
سر فروز آورد غلام نیل تار/ لوا پی چیچک طایفۀ کفار
سه شبانه روژ غزای چیچک کرد/ طاق ذی حیات ژی شان بر نکرد
طبق روایتی پس از این سە روز کە چیزی نخوردە بودند، بانویی نورانی(دایراک رمزبار) به شکرانه یک خروس و یک من برنج پخته شده به خدمت آنان می آورد و این نذورات در جم حضرت سلطان و یاران یری تن در مرنو سبز می شود و مراسم جم را به جای می آورند.
( توضیح اینکه جلا یعنی مصطفی دودان در اینجا به سلطان و یارانش پیوسته و اوست که در دست داود میباشد و موجب ایجاد طوفان و گرد و غبار میشود.)
در دفتر پردیوری دیوان گورە سلطان فرمایش میکند که در ۱۲ ماه سفیدی در چله زمستان کوردی سه روز روزه مرنوی گرفته شود و روز پانزدهم روز پادشاهی و عید مبارکی یارسان است و فرمودە که این روزه را به عشق یری تن بگیرید.
دفتر دیوان گوره می فرماید :
ای طمه رّماوه کفت او روشنائی/ سه روژۀ یاران داوات پادشاهی
دوازدۀ مانگ هرچه نه چلی/ یری روی یاران آما او دلی
پی وقت پی ساعت پا وقت پا وائی/ جه لوح تا قلم جه گاو تا ماهی
بگیران سه روژۀ یاران بکران داوات پادشاهی
هرکس نگیرو سه روژۀ یاران نکرو داوات پادشاهی
بشش نمدان جه خرمان دو چیائی
بگیران سه روژۀ یاران بکران داوات پادشاهی
و عشق یاران مرنوی/ داود وبنیامین وپیرموسی
تقارن این ایام با فصل پاییز باعث شده که علاوه بر مقدس بودن” انار “نزد پیروان آیین یاری از این میوه پاییزی یبیشتر از سایر میوه ها در مراسم دعای نیاز استفاده شود، علاوه بر آن شب سوم با قربانی کردن خروس و تشکیل جم مراسم روزه داری را به پایان می رسانند .
امروزه یارسانیان در پایان روز سوم و در هنگام شب به ازای هر خانواده يک عدد خروس آب‌پز شده، يک من برنج دم كشيده و نانی مخصوص كه به آن «تيری» می‌گويند را از قبل حاضر نموده سپس مردی از سادات یارسان(اهل‌حق) بايد بر اين نذر كه به گوشت آن «نواله یا نویچه»و به آب آن «شوروا یا شوربا »گفته میشود دعا بخواند(نیاز یا ناچه نیز همراه با نذر به میان جم می آید). با آمدن سيد جمعی از مردان يارسانی دور هم حلقه می‌زنند و جمعی را تشکیل می‌دهند که به اصطلاح به آن «جم» میگویند. كسانی كه گرد این حلقه می‌نشينند بايد سرسپرده‌ی آيين ياری باشند، سبيل‌شان مهر باشد، بر سر كلاه بگذارند و كمر خود را ببندند.
باری در این مراسم قربانی و نیاز به شیوە مخصوص یارسانی دعا دادە میشود و سپس در میان یاران تقسیم میگردد.
نظرات
