رژیم تروریستی تهران علیرغم نقض قوانین و کنوانسیونهای بینالمللی، گویا تصمیم دارد پروژه بحث برانگیز نظامی هستهای خود را از سر بگیرد. کما اینکه، به نظر میرسد که رژیم جمهوری اسلامی در نظر دارد به سیاستهای افراطگرانهی خود که در دورهی ریاست جمهوری باراک اوباما، آن را به شدت دنبال میکرد، باز گردد. گفتنی است که سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در زمان باراک اوباما، به ویژه پس از امضای توافق هستهای (برجام) بر پایهی دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه و عدم پایبندی تهران به مفاد برجام استوار بوده است.
با این وجود، احتمالا ایالات متحده آمریکا اعلام خواهد کرد که ایران به مفاد برجام پایبند نبوده است. چراکه، تهران با بازرسی از تاسیسات نظامی خود موافقت نکرده و اصرار دارد به ساخت و پیشبرد برنامهی موشکی خود و همچنین به حمایت از گروهکهای تروریستی فعال در منطقه ادامه دهد. اقدامات احتمالی ایالات متحده آمریکا در قبال ایران و سیاستهای مخرب آن در منطقه، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجهی ایران را به واکنش واداشت و در گفتگویی که با روزنامههای بریتانیایی از جمله «گاردین» داشته تهدید کرده بود که در صورت خروج احتمالی آمریکا از برجام، ایران فورا به فعالیتهای هستهای خود بازخواهد گشت. در تهدیدات جواد ظریف، نشانههایی از واقعیتهای پروژهی نظامی هستهای ایران مشاهده شده که یقینا جاهطلبیهای هستهای رژیم تهران، امنیت و ثبات منطقه و جهان را تهدید و به خطر خواهد انداخت. وی اعتراف کرد که خروج از برجام یکی از گزینههای ایران خواهد بود و در صورت وقوع این مساله، جمهوری اسلامی ملزم به توافق برجام و مفاد آن نخواهد بود.
مسالهای که به اثبات رسیده و کاملا قطعی شده این است که جمهوری اسلامی ایران توافق برجام را با توسعهی موشکهای خطرناک که امنیت و ثبات منطقه را تهدید میکند، نقض کرده است. در همین بین، ادامهی آزمایش موشکهای بالستیک رژیم ایران و حمایت این کشور از شبهنظامیان و گروهکهای تروریستی فعال در منطقه به ویژه پس از آزاد شدن پولهای بلوکه شده، تمامی توافقنامههای سازمان ملل متحد نیز از سوی رژیم جمهوری اسلامی ایران نقض شده است.
در همین راستا، دولت آمریکا کاملا قانع شده که رفتار جمهوری اسلامی ایران، رفتاری تروریستانه است و سپاه پاسداران از توافق برجام برای گسترش فعالیتهای تروریستی خود و ایجاد ناامنی و بیثباتی در منطقه سوءاستفاده میکند. این مساله، بدون شک در تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، که قرار است در در 15 اکتبر ماه جاری گرفته شود، تاثیر بزرگی خواهد داشت. گفتنی است که ترامپ، تیمی از متخصصان برای بررسی کامل توافق هستهای (برجام) تشکیل داده و احتمالا ایالات متحده آمریکا در 15 اکتبر ماه جاری از برجام خارج خواهد شد. گفتنی است که دونالد ترامپ، توافق برجام را یکی از بدترین توافقنامههای تاریخ آمریکا دانسته و تهدید کرده که آن را لغو خواهد کرد. علاوه برآن، گویا آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته است که ایران فعالیتهای حساس غنیسازی که تحت عنوان «T» قرار میگیرد انجام داده و این فعالیتها به آزمایشهایی که منجر به انفجار هستهای خواهد شد تعلق دارد و این آژانس تاکید دارد که نمیتواند در این زمینه مصداقیت ایران را تایید کند.
با این وجود، آیندهی برجام در ابهام شدید و شکست آن بسیار بالا است. این مساله، دولت حسن روحانی، را با دو چالش مواجه خواهد کرد. اولا: رویارویی دولت حسن روحانی با تحریمهای جامعهی جهانی و انزوای آن در جهان. دوم: افزایش فشارهای داخلی به ویژه از سوی سپاه پاسداران و تندروهای داخل این کشور. چراکه، سپاه پاسداران و تندروهای رژیم از مسالهی شکست برجام برای ضربه زدن به دولت روحانی، نهایت استفاده را خواهند کرد.
گفتنی است که حسن روحانی، تلاشهایی برای تضعیف صلاحیتهای سپاه پاسداران و بیت رهبری داشته است.
به هر حال، پس از شکست برجام مسالهای که قابل توجه خواهد بود این است که اختلافات داخلی و انتقادات فیمابین در صحنهی سیاسی ایران بیش از پیش افزایش خواهد یافت و جامعهی جهانی را به اعمال تحریمهای بیشتری علیه ایران سوق خواهد داد. بدون شک، این مساله از یک سو بحران اقتصادی ایران را افزایش خواهد داد و از سوی دیگر، احتمال فروپاشی رژیم جمهوری اسلامی نیز قوت خواهد گرفت.
از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان معتقدند که توافق هستهای انجام شده باید ادامه یابد. چراکه، جمهوری اسلامی را از به دست آوردن اسلحهی هستهای منع خواهد کرد. ولی مسالهای که جالب توجه این است که این اعتقاد نوعی اعتراف به تلاش ایران برای به دست آوردن سلاح هستهای است. همچنین، ادامهی توافق برجام و آزاد شدن پولهای بلوکه شده منجر به حمایتهای مالی و نظامی سپاه پاسداران از گروهکهای تروریستی فعال در منطقه شده است. به هر حال، به نظر میرسد که شکست برجام بهترین راه حل پیش روی جامعهی جهانی است و در یک سال حداقل 50 درصد از حمایتهای مالی جمهوری اسلامی ایران به تروریستهای منطقه کاهش خواهد یافت.
اما از لحاظ سیاسی، شکست برجام رژیم جمهوری اسلامی و دولت حسن روحانی، را تحت فشار داخلی و خارجی قرار خواهد داد. این مساله، دستگاههای رژیم جمهوری اسلامی و دولت روحانی را با چالش شدید داخلی مواجه و کشور را با بحران بزرگی روبرو خواهد کرد. با این وجود، این وضعیت رژیم تهران را با مشکلات عدیده روبرو خواهد کرد و حمایتهای رژیم ایران از مزدوران و متحدان منطقه که صرفا برای ناامن کردن کشورهای همسایه از آنها استفاده میشود به مرور زمان تضعیف و شاید کاملا متوقف شود.
مركز مطالعات و تحقيقات المزماة