نگاه روژی کورد
کوردها ومسائل مبتلا به آنها، تنها عاملی هستند که کشورهای ایران، عراق، ترکیه و سوریه را در طور تاریخ یکصد ساله اخیر در عین اختلافات اساسی، با یکدیگر متحد و یا در کنار هم نگه داشته است.
اینک نیز با وجود اختلافات اساسی بین جمهوری اسلامی و ترکیه اردوغان بر سر مسئله ترکیه و مسائل استراتژیک دیگر، بار دیگر بر سر مسائل مربوط به کوردها و از جمله رفراندوم استقلال کوردستان، مبارزات مسلحانه در کوردستان ایران و ترکیه و سوریه با یکدیگر نشست های امنیتی و نظامی برقرار کرده اند.
به طور کامل مشهود است که آنچه اینک ترکیه اردوغانی را برخلاف تندرویها و گستاخیهای سال گذشته اش، اینک در صف بندی ایران و روسیه و در محور شیعی قرار داده است و از سوی دیگر، سران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را به ترکیه می کشاند، مسائل مبتلا به کوردها از جمله، برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کوردستان از عراق، مبارزات مسلحانه کوردها در ایران و تداوم آن همراه با فراز و فرودها، پیشروی کوردها در سوریه و نزدیکتر شدنشان به آمریکا و فاصله گرفتنشان از ایران و روسیه می باشد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی برای انجام گفت‌وگو با مقامات ترکیه به آن کشور سفر کرده است و با اردوغان، هاکان فیدان، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه (میت) و همچنین با وزیر دفاع و رئیس ستاد کل ارتش این کشور نیز دیدار و گفت‌وگو داشته است.
مسئله دیوارکشی بین مرز دو کشور، یکی از مسائل اساسی مورد بحث در جریان این نشستها بوده باشد. از اینرو پیش بینی می شود که از این پس ترکیه و ایران به طور همزمان و متفقا، حملاتی را بر علیه پارت کارگران کوردستان و حزب دمکرات کوردستان ایران انجام بدهند. موضوع بهبود کنترل مرزهای مشترک دو کشور بوده است. از سوی دیگر احتمال آغاز حملات نیروهای وابسته به سپاه در سوریه به کوردهای این کشور نیز وجود دارد که ترکیه از نزدیکی آنها به مرزهای کشورش به شدت در هراس است.
پاسدار باقری، روز چهارشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۶ شمسی، با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز درباره همه‌پرسی استقلال کوردستان از عراق و همچنین مسائل نظامی و دفاعی گفت‌وگو کرده است.
باقری پس از دیدار خود با اردوغان اعلام کرد که هر دو کشور ایران و ترکیه مخالف برگزاری همه‌پرسی استقلال کوردستان ازعراق بوده و انجام آن را برای امنیت کل منطقه مضر ارزیابی می‌کنند.
تمامی این قضایا، بار دیگر پیمان ننگین سعدآباد را در خاطره سیاسیون کورد زنده می کند. پیمانی که تنها علت تشکیل و انعقاد آن، کوردها و هراس این دولتها از استقلال کوردها بوده است که در متن پیمان سعدآباد، به روشنی و وضوح بدان اشاره شده است.
پیمان سعدآباد، نام پیمانی است که در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۱۶ (۸ ژوئیه ۱۹۳۷) در کاخ سعدآباد تهران، میان ۴ کشور ایران(رضا شاه پهلوی)، عراق (ملک غازی اول)، افغانستان (محمد ظاهرشاه) و ترکیه (مصطفی کمال آتاترک) به امضا رسید
رر این پیمان چهار کشورِ امضا کننده، ضمن تعهد بر عدم تعرض به یکدیگر و محترم شمردن حدود مرزی، فعالیت گروه‌های معارض و مسلح در کشور خود که علیه کشورهای همسایه فعالیت می‌نمودند را ممنوع کردند. از این طریق امکان هرگونه تجزیه‌طلبی و عاملیت بیگانه از گروه‌های جدایی‌خواه گرفته شد و تمامیت ارضی این کشورها به خصوص ایران، تأمین شد؛ چراکه تنها کشوری که با هر سه کشور دیگر مرز مشترک دارد، ایران است. همانگونه که از مفاد این پیمان مشخص است، این عهدنامه ارتباطی با معاهدات مبادله ارضی، جلوگیری از نفوذ کمونیسم یا تأمین مصالح هیچ کشوری جز چهار کشور متعاهد نداشت. این پیمان تعهدی ابدی نبوده و هر پنج سال یکبار قابل تجدیدنظر بود.
از سوی دیگر علیرغم تلاشهای ایران و عراق برای حمایت از کوردهای اپوزیسیون کشور مقابلشان در هنگام حملات و جنگ بین طرفین، ترکیه تنها کشوری است که تاکنون و در هیچ شرایطی آماده پشتیبانی از کوردهای ایران و عراق نبوده است، برخی از حمایتهای ظاهری اردوغان از اقلیم کوردستان نیز به مسائل اقتصادی از جمله صادرات نفت، جلب رضایت کوردهای این کشور با سوءاستفاده از احزاب کوردستان عراق در هنگام انتخابات و مسائلی از این قبیل برمی گردد. ترکیه در عین حال هیچگاه دست از حمایت از ترکمنهای کرکوک نشین و تهییج و تحریک انها علیه کوردها و حتی حمله هوایی به مناطقی از اقلیم کوردستان و نیز غرب کوردستان برنداشته است. ترکیه حتی در هنگام نصب پرچم کوردستان بر سر ادارات و مراکز دولتی کرکوک، بیشترین میزان تهدیدها را علیه حکومت اقلیم داشته است. در عین حال ترکیه تاکنون چندین بار علنا مخالفت خود را با همه پرسی و استقلال کوردستان اعلام داشته و صراحتا اعلام نموده است که در صورت استقلال به کوردستان حمله نظامی خواهد نمود.
جمهوری اسلامی و دشمنی هایش با کوردهای هر چهار بخش کوردستان نیز که آشکار است و از ترور و تهدید و حمله هوایی و توپ باران و به زیر سوال بردن استقلال کوردستان و تعرض به خاک کوردستان، علیرغم دوستی اش با برخی از احزاب اقلیم، خودداری ننموده است و طی دو هفته گذشته، دو بار مناطق مرزی اقلیم را توپ باران نموده و بارها اعلام نموده است که به این توپ بارانها ادامه خواهد داد.
آنچه در این میان قابل تعمق و تفکر می باشد، حافظه کوتاه مدت کوردها و سیاسیون کورد، عدم توجه و تدبر در تاریخ و دست دراز کردن پیش دشمنان در هنگامی که حزبشان در برابر حزب دیگر که بجای دشمنان به عنوان شاخصه هویت احزاب کوردی شناخته و تعریف شده اند، ضعیف شده باشد، می باشد.
کوردها تاکنون تعریف دقیقی از دشمن، مرزهای دشمنی و دشمن مشترک نداشته اند. کوردها باید نیک دریابند که دشمنان آنها مشترکند. کشوری که خود داخل کشورش با مسئله کوردها مواجه است و تاکنون آماده بازگرداندن کمترین حقوق ملی و سیاسی کوردها نبوده است، مسلما نه تنها حل مسئله کورد در کشور همسایه اش را قبول نخواهد کرد، بلکه آنرا به عنوان خطری اساسی برای تمامیت ارضی خود تعریف و به مبارزه با آن خواهد پرداخت.
بسی خوش خیالی است که چنین بیندیشیم که یکی از این چهار کشور اشغالگر کوردستان، حتی برای مدت زمان کوتاه و یا بر اثر منفعت اقتصادی اش، دوستی با کوردهای دیگر کشورها را خواهد پذیرفت و یا برای آن ارزش قانونی و اجرائی قائل خواهد شد. اگر گاها با چنین مسئله ای نیز مواجه شویم، می بایست کوردها دریابند که به ابزار تبدیل شده و از آنها سوءاستفاده ابزاری خواهد شد، چرا که کشورهای هماسیه در صورت احساس خطر، هم استفاده اقتصادی بیشتری برای کشور مدنظر تأمین خواهند نمود و هم امتیازهای بیشتری برای وی قائل خواهند بود، کمااینکه در تاریخ از این موارد بسی مشاهده شده است که اینجا لازم به اشاره بدان نمی بینیم.
اما از دیگر سوی، کوردها نیازمند داشتن پشت جبهه ای برای خود و نیز حمایت های نظامی و لجستیکی از سوی کشورهای منطقه برای تداوم حیات خود می باشند، در این صورت چه باید کرد؟
پاسخ مشخص است، اینک زمان و شرایط زمانی و جغرافیای سیاسی تغییر یافته است، اقلیم کوردستان می تواند این خلأ را برای دیگر قسمتهای کوردستان پر نماید اما در غیر اینصورت نیز بنا بر گفته های زنده یاد دکتر عبدالرحمن قاسملو، رعایت چند شرط لازم و ضروری است:
- این دوستی و ارتباط به زیان کوردهای آن بخش از کوردستان و یا به حساب آنها نباشد. یعنی اینجا نباید کوردهای یک بخش از کوردستان، بخاطر منافع خود، کوردهای یک قسمت دیگر از کوردستان را قربانی معادلات و معاملات خود نمایند.
- در این دوستی و ارتباط نباید آنقدر پیش رفت که راه بازگشتی وجود نداشته باشد، مسئله ای که عدم رعایت آن از سوی برخی از احزاب کورد در گذشته، اینک تمامی آن حزب و یا بخشی از آن را عملا و علنا به عنوان ابزار کشورهای منطقه تبدیل نموده است.
اینک، تغییر معادلات منطقه و جهان و نزدیکتر شدن بخشی از کوردستان به حقوق ملی کوردها و ایجاد پایگاه و جایگاهی بین المللی برای کوردها، می طلبد تا کوردها بیش از هر زمان دیگر هوشیارتر بوده و هوشیارانه عمل نمایند. تاریخ برده ملتهای در بند نیست تا هر روز برای آنها فرصتی بیافریند. از دست دادن فرصت کنونی به معنای تعویق مطالبات و حقوق ملی و طبیعی کوردها، حداقل برای ۳۰ سال آینده می باشد.
نظرات
