آیا رفراندوم برای استقلال کوردستان مبتنی بر قوانین بین المللی و منطقی است؟| برگردان از انگلیسی

0
2745

نویسنده: دکتر پاول ویلیامز با همکاری مارگاوکس. جی. دی

برگردان از انگلیسی: هلمت معروفی (اختصاصی برای روژی کورد)

کوردستان در حال آماده سازی برای برگزاری رفراندوم استقلال در روز 25 سپتامبر 2017 می باشد تا بدینوسیله مشخص شود که آیا کوردها خواهان آنند تا کشوری مستقل برای خودشان داشته باشند یا خیر؟ عراق نیز به شدت با این همه پرسی مخالفت می کند.

برخی از تحلیلگران، این سوال را مطرح می کنند که آیا کوردستان حق دارد به کشوری مستقل تبدیل شود؟ و مشروعیت مدعاهایش علیه عراق را اثبات کند؟ این مقاله به این پرسش پاسخ خواهد داد که آیا کوردستان از منظر حقوق بین الملل، اجازه دارد تا رفراندوم برگزار کند و آیا قوانین بین المللی را با انجام این رفراندوم نقض نمی کند؟ همچنین بحث از اهمیت مخالفت عراق با این رفراندوم نیز مطرح است.

آیا همه پرسی کوردستان، بر اساس قوانین بین المللی مجاز است؟

این پرسش که آیا زیرمجموعه های دولتها می توانند استقلال خود را اعلام نمایند یا نه؟ دقیقا از سوی دادگاه عالی بین المللی در رابطه با کوسوفو، پاسخ داده شده است. سال 2008، دولت موقت کوسوفو، به گونه ای یک جانبه، استقلال خود را اعلام نمود، مجمع عمومی سازمان ملل، به قصد حل این مسئله، صدور رأی نهایی را به دادگاه عالی بین المللی ارجاع داد، دادگاه عالی بین المللی نیز، پس از دو سال تحقیق در سال 2010 رأی خود را صادر و اعلام نمود.

دادگاه اعلام نمود که “از منظر حقوق بین المللی عمومی، هیچ ممانعتی برای اعلام استقلال وجود ندارد”، به گونه ای اخص تر، دادگاه رأی داد که کوسوفو با اعلام استقلال خود از صربستان، قوانین بین المللی را نقض نکرده است.

رأی دادگاه، ابتدائا بر اساس بررسی اعمال دولت در فاصله قرون 18 و 20 در رابطه با استقلال مبتنی بود.

دوم، دادگاه معتقد بود که اعلام استقلال یک زیرمجموعه دولت، ممکن است در برخی از موارد و شرایط، با قوانین و شرایط بین المللی و یا قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل یا مواردی نظیر آن، مطابقت  و همخوانی نداشته باشد و حتی متضاد با آن باشد اما این مسئله از دیدگاه دادگاه فاقد اهمیت بوده است. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، به گونه ای شدید با اعلام استقلال در شمال روسیه، قبرس و جمهوری سرپسکای، مخالفت و آنها را رد کرده بود اما دادگاه هیچ گونه اعتنا و ارزشی برای این قطعنامه قائل نشد. در رابطه با کوردستان نیز، قطعنامه یا طرحی نظیر آن وجود ندارد.

سومین و مهمترین نکته این است که، دادگاه رأی صادر نمود که “تمامیت ارضی، تنها و تنها به محدوده ارتباطات بین دولتهای متحد محدود است”، این یعنی، زیر مجموعه دولتها، شامل تمامیت ارضی نمی شود و از اینرو زیرمجموعه دولتها می توانند استقلال خود را اعلام نمایند.

هنگامی که رأی دادگاه عالی بین المللی، استقلال را محترم می شمارد، پس رفراندوم کوردها، مقدمه ای برای اعلام استقلال آنها می باشد که مبتنی بر منطق قانونی است و همه پرسی و سپس اعلام استقلال کوردستان، بحثی قانونی و مشروع است. در واقع، یک رأی مخالف در پرونده استقلال کوسوفو، گفته بود که کوسوفو برای اعلام استقلال خود، همه پرسی انجام نداده و میل و اشتیاق و نظر مردم برای استقلال را ارزیابی ننموده است (کوردها در حال انجام این پیش شرط می باشند- مترجم).

مخالفت و شکوائیه های عراق، از چه اهمیتی برخوردار است؟

در حدود قرن اخیر، بخش چشمگیری از زیرمجموعه دولتها، رفراندوم مخصوص به استقلال خود را برگزار کرده اند. در فاصله سالهای 1905 تا 1911، پنجاه و دو زیرمجموعه دولتها، رفراندوم مخصوص به استقلال خود را انجام داده اند، پس از 1991 نیز، پنجاه و سه رفراندوم دیگر مربوط به استقال برگزار شده است، در مجموع می شود 105 مورد. همزمان با کوردستان، سه رفراندوم دیگر نیز برای اجرا طراحی شده است و تا سال 2019 انجام می شوند (کاتالونیا، نیوکالیدونای و بوگاینویلی).

از 53 رفراندومی که از سال 1991 برگزار شده است، 26 مورد بدون رضایت دولت مرکزی انجام شده است و در پایان مستقل شده اند. به عنوان مثال، تمامی دولتهایی که به طور رسمی زیرمجموعه شوروی سابق بودند و دولت شوروی نیز با انجام رفراندوم استقلالشان مخالفت کرده است اما اینک همگی مستقل می باشند.

به همین طریق، چهار دولتی که به طور رسمی زیرمجموعه یوگسلاوی بودند، علیرغم نارضایتی و مخالفت یوگسلاوی، رفراندوم استقلالشان را برگزار کردند و اکنون همگی آنها مستقل می باشند. در رابطه با پرونده کوسوفو نیز، آنزمان 111 دولت، کوسوفوی مستقل را به رسمیت شناختند این در حالی بود که یوگسلاوی به شدت با این استقلال مخالفت می کرد.

در صورتی که برونداد و نتیجه انجام رفراندوم کوردستان، بیانگر میل به استقلال کوردها باشد و نتیجه مثبت بگیرد، قدم بعدی عبارت خواهد بود از مذاکره با عراق و اگر کوردستان در راه تحقق استقلال خود جدی و مصر باشد، ارزیابی ای انجام خواهد شد تا مشخص شود آیا دولت کوردستان با معیارهای بین المللی در رابطه با استقلال مطابقت دارد یا نه؟ آن وقت فرایندی شروع خواهد شد تا دولت کوردستان در جامعه جهانی به رسمیت شناخته شود.

در هنگامه و زمانی که کوردستان در حال عبور و حرکت به سوی رفراندوم به سوی استقلال می باشد، مهم است که به یاد داشته باشد که برخلاف نظر عمومی موجود، قدمهای کوردستان به سوی استقلال، به هیچ نحو با قوانین بین المللی مخالف و متضاد نیست.

معرفی مختصر نویسندگان:

دکتر پاول ویلیامز، پروفسور در زمینه حقوق و ارتباطات بین الملل در دانشگاه امریکایی.

مارکس. جی. دی، مشاور ارشد در زمینه حقوق بین المللی عمومی، سیاست و گروهها

نظرات