بە مەبەستی تاووتوێ کردنی، بەشێک لە ڕەهەندەکانی کردەوەی تیرۆریستیی شەوی سێ شەممە ٣٠ی سەرماوەزی ١٣٩٥٥ی هەتاویی بەر دەرگای قەڵای دێموکرات کە تێیدا ٧ کەس شەهید بوون، وتووێژێکمان لەگەڵ بەڕێز هیوا زەبیحی چالاکوانی سیاسی و ئەندامی کومیتەی حدک لە دانمارک، ئەنجام داوە کە لێرەدا دەیخوێننەوە.
رۆژی کورد: تیرۆر چۆن پێناسە دەکەن؟ تیرۆریزمی دەوڵەتیی کۆماری ئیسلامی بە چ مانایەکە؟
زەبیحی: تیرۆر به ماناى له ناو بردن و كوشتنى سياسى و جه سته يى لایەنى نه يار و دژبەرديت وه زياتر حكومه ته توتاليتر و سەرەڕۆكان له و شێوەیە کەڵک بۆ لەناوبردنى نەیاران و دژبەرانی سياسیی خۆیان کەڵک وەردەگرن، چونكه تواناى بيستنى دەنگى دژبەرانى خۆیانيان نيیە، به شێوەى گفتوگۆ و دیالۆگ بۆ چارەسەركردنى کێشەکان به شێوەیەکی مەدەنيانه و سەردەميانه. تیرۆريزم سنوور ناناسێت و بۆ له نێو بردنى نەیارانى سياسیی خۆیان، به هەر شێوەیەکی گوماناوى بۆیان بگونجێت كارى تیرۆریستیی خۆیان ئەنجام دەدەن.
تیرۆر وشەیەكى سياسیە به واتاى ترس و تۆقاندن و بەپێی جاڕنامەى مافى مرۆڤى نەتەوە یەكگرتووەکان، هيچ پێوەرێكى مرۆڤایەتى نيیە.
له پێوەندى لەگەڵ کۆمارى پەت و سێدارەى ئیسلامیی ئێران، هەروەک ئاماژەم پێکرد، سياسەتى بنەڕەتیی ڕژیم، باوەڕى به هيچ پێوەريكى ئينسانى و مرۆڤایەتى نيیەو ترس و خۆف و زيندانى كردن و ئێعدامى کردۆتە پيشەى سەرەکیی خۆی له ماوەى تەمەنى 37 ساڵەى حکومەت كردنيدا، هەر بەو پێیە زۆر به سانایی توانى به شێوەگەلی جۆراوجۆر نەیاران و دژبەرانى خۆی له سەرانسەرى ئێران سەركوت بكات.
یەكيك له كردەوه دژى ئينسانيیەكانى ڕژیم، كوشتن و تیرۆرى نەیارانى سياسیی خۆی بووه له دەرەوەى سنوورەکان كه له قاموسى سياسيدا به تیرۆريزمى نێودەوڵەتی پێناسە دەکرێت، بو وێنە: تیرۆرى كه سایەتى به ناوبانگى ئێرانى (شاپورى به ختيار) له فەڕانسه، تیرۆرى دوو سەركردەى مەزنى حيزب و گەل (دوكتور قاسملو)ـى نەمر له ئوتريش و تیرۆری (دوكتور سەعيد شەرەفکەندی) له ميكونوس ئاڵمان و دەيان نموونەى ديكه له ناوخۆ و دەرەوەى وڵات.
هەرچەند به ڕواڵەت توانێویەتى سەرکەوتوو بێت بەڵام له بنەڕەتدا سەرکەوتن هەر بۆ گەله و مێژووش سەلماندوویەتى.
رۆژی کورد: کۆماری ئیسلامیی ئێران بۆ کپکردنی دەنگی ناڕەزایەتیی دژبەرانی لە ناوخۆ و تەنانەت لە دەرەوەی سنوورەکانی ئێرانیش کەڵک لە ڕەوشی ڕەشەکوژی وەردەگرێ. ئایا کارهێنانی ئەو شێوازە دەتوانێ ڕێکاری بەرەنگاری بێ؟ ئایا کۆماری ئیسلامی توانیوێتی لەو بواردا سەرکەوتوو بێ؟
زەبیحی: هەموو ڕژیمه سەرکوتکەرەکان، تیرۆرو كوشتنيان کردۆتە پيشه بۆ ئەوەى بتوانن درێژە به دەسەڵاتی نگريسى خۆیان بدەن، بەڵام بۆ ماوەیەك دەتوانن سەركەوتوو بن، بەڵام بۆ دريژخایەن ناتوانن.
ڕژیمى ديكتاتورىی ئيسلامى ناتوانێت دەنگى ی گەل كپ بكات، چونكه هۆکارگەلى بەرچاوى هەيه:
– به هۆى گەشه و پێشكەوتنى زانست و تەكنيك و پێشکەوتنى تەکنەلۆژی، جيهان بۆتە گوندێكى پچووك و خەڵک زۆر به سانایى و به خێرايى دەتوانن ئاگادارى هەموو هەواڵ و باسێكى سياسى و ئابوورى و کۆمەڵایەتی و….تاد، له گشت جيهان ببن. هەر ئەو هۆکارانه بوونەتە هۆى ئەوه كه هەموو چين و توێژەکانى گەل چاوكراوه بن و وەدواى زانست و عيلم و مه عريفەت بكەون و نەچنه ژێر بارى خورافه و بيروباوەڕى كۆنرپەرستانه ى ڕژیم.
رۆژی کورد: هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی بە گشتی و ئۆپۆزیسیۆنی کورد بەتایبەتی کە خەساری بەرچاویان بە هۆی تیرۆریزمی دەوڵەتیی کۆماری ئیسلامی وێکەوتووە، بۆ نەیانتوانیوە ڕوخساری ئەو تیرۆریزمە هەوسارپچڕاوە بە کۆمەڵگای نێونەتەوەیی بناسێنن؟
زەبیحی: ئه و پرسياره زۆر به جێیەو زۆريش گرنگه بەلاى منەوه.
– زۆر بەداخەوە لەم هەلومەرجەدا به بڕواى من شتێکمان نيیە به ناوى ئۆپۆزيسيۆنى ئێرانى، ئەگەريش هەبن زۆر لاواز و بێ هێزن و نوزەيان لێوه نایەت، چونكه زۆر پڕژوبڵاو و لێك ترازاون و به گشتى هەموويان له پێناو بەرژەوەندیی خۆیان هەنگاو دەنێن و ئەو لاوازى و پڕژوبڵاویی ئۆپۆزیسیۆن بۆته هۆى ئەوەى كه ڕژیم زياتر توانیویەتى درێژە به دەسەڵاتداریی دژى گەلیی خۆی بدات و زۆريش به سانایی توانیویەتى پەل بهاوێژێت بۆ دەرەوەى وڵات و ئۆپۆزیسیۆنى خۆی زياتر پچڕپچڕ بكات.
هۆکارى سەرەکیی ئەو پڕژوبڵاویە نەبوونى باوەڕو متمانەیە به یەكتری له نێو ئۆپۆزیسیۆندا، ئەو هۆکارانەش ئەگەڕێتەوه بۆ ئەوه كه ڕژیمى دەسەڵاتدار، بتوانێ خەسارى بەرچاو له نەیارانى خۆی بدات و حيزبەکان به شتگەلى جياواز سەرقاڵ بكات كه سەريان نه پڕژێته سەر ناساندنى ڕوخسارى واقعىی ئاخوندەکان به دنياى دەرەوەو کۆمەڵگای جيهانى.
به نيسبه ت ئۆپۆزیسیۆنى كوردستانيش هەر ئه و واقيعه تاله ى سەره وه كه بو ئۆپۆزیسیۆنى ئێرانى باسمان كرد فه رقيكى ئه وتوى نيیەله ئاست خه مساردى و پرژوبلاوى و یەكنەگرتوويى له نێو ئۆپۆزیسیۆنى كوردستانى!
جياوازيیەكى سەرەکی كه له نێوان ئۆپۆزیسیۆنى ئێرانى و كوردستانى بەدى دەکرێت ئەوەیە كه ئۆپۆزیسیۆنى ئێرانى پێوەنديیەكى ڕاستەوخۆیان لەگەڵ جەماوەرى خۆیان و گۆڕەپانی خەباتيان نیە و به جێیان هێشتووه، بەڵام ئۆپۆزیسیۆنى كوردستانى وجودى ناوخۆیی و دەرەکییان هەیە بەڵام نەبوونى یەكگرتوويى و یەكڕيزى و بەرەیەكى یەكگرتوو له نێوانياندا بۆتە هۆى ئەوەى كه نەتوانن له پێناو مەبەستێکی سەرەکی واته له قاودانى ماهيیەتى تیرۆريستىی ڕژیم بۆ دنياى دەرەوەوه و كۆڕوکۆمەڵی نێونەتەوەيى هەنگاو هەڵبگرن.
رۆژی کورد: لە نوێترین هێرشی تیرۆریستی بۆ سەر بنکەکانی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان لە ڕێوڕەسمی شەوی یەڵدادا، ئاماژەکان کۆماری ئیسلامیی ئێران وەک بکەری ئەو تاوانە دەسەلمێنن. لە زاری هیندێک لە وتەبێژانی دەسەڵاتی ئێران بە ڕاشکاوی قسە لە هێرش بۆ سەر دژبەرانی کۆماری ئیسلامی دەکرێ، تیرۆری شەوی یەڵدا دەکرێ وەک قۆناغێکی نوێ لە دەستپێکردنەوەی بەربڵاوتری تیرۆر لە دژی هێزەکانی دژبەرەکانی کۆماری ئیسلامی بێتە نرخاندن؟
زەبیحی: بەڵێ، به بڕواى من ئه و تیرۆره ى قەلای دێموکرات لە نزيك دەفتەرى سياسىی حيزبى ديموكراتى كوردستان، زەنگێکی مەترسێدارە بۆ هەموو حيزبەکانى ڕۆژهەڵاتی كوردستان و بەتايبەت هەردوو باڵى ديموكرات و ڕاستەوخۆ پێيان دەڵێم هەتا لێكترازاو و پڕژبڵاو بين دوژمنانى گەل و نيشتمان دەتوانن جينایەتى لەوه گەورەتريش بخولقينن.
ئەو جينایەتەى قەڵای كۆیە و شەهيد كردنى پێنج پيشمەرگەى قارەمانى حدك و دوو ئەفسەرى ئاسايشى كۆیە به بێ هيچ شك و گومانێك، ڕژیمى کۆمارى ئیسلامیی ئێران هۆکاریەتی و حيزبى ديموكراتى كوردستان، هيچ نەيارو دوژمنێكى ترى نيە بێجگە له ڕژیمى تیرۆريستپه روەرى ئێران.
رۆژی کورد: هێزە سیاسیە کوردییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بۆ بەرەنگاری لەگەڵ ئەو هەڵسو کەوتانەی کۆماری ئیسلامی پێویستە چی بکەن؟
زەبیحی: ئۆپۆزیسیۆنى ڕۆژهەڵاتی كوردستان له باشوورى كوردستان دەبێ هاوكاریى به كردەوەيان له هەموو بوارەکاندا هەبێت، بەتايبەت له زانيارىی هەواڵگرى و ئاسایشیدا دەبێ ڕاستەوخۆ پێوەنديان پێکەوە هەبێت و له دانى زانيارى به یەكتر خۆ نەبوێرن.
لە کۆتاییشدا لەلایەن خۆمەوە سوپاسى بێ بڕانەوەم هەمە بۆ بەڕێوەبەرانى ڕۆژى كورد.
